‘ਚਿੰਤਾ’ ਤੇ ‘ਚਿੰਤਨ’ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਅਰਥ ਭਿੰਨਤਾ
ਪ੍ਰੋ. ਮਨਰਾਜ ਕੌਰ (ਲੁਧਿਆਣਾ)-80543-39915
ਪਿਆਰੇ ਨਿੱਕਿਓ !
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ॥ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਿਹ॥
ਨਿੱਕਿਓ !
ਆਉ, ਇਸ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ’ਚੋਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾ ਕਿਵੇਂ ਛੱਡੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵੀਵਧੀਆ ਜੀਵਨ ਕਿਵੇਂ ਜੀਵਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਦਾਦਾ ਜੀ….. ਹਾਂ ਜੀ, ਪੁੱਤਰ ਜੀ! ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੀ ? ਬੜੀ ਡੂੰਘੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਲਗਦੇ ਹੋ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…..ਬਸ ਐਂਵੇ ਹੀ।
ਦਾਦਾ ਜੀ….ਐਂਵੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਐਨੇ ਗੰਭੀਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਜ਼ਰੂਰ ਕੋਈ ਖਾਸ ਗੱਲ ਹੈ।
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ….ਦਾਦਾ ਜੀ ਲੋਕ ਚਿੰਤਾ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਬਾਰੇ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
ਦਾਦਾ ਜੀ…(ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ) ਪੁੱਤਰ ਜੀ ! ਤਾਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਚਿੰਤਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ….ਨਹੀਂ ਦਾਦਾ ਜੀ ! ਮੈਂ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਬਸ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਦਾਦਾ ਜੀ…….ਅੱਛਾ ਜੀ ! ਮੇਰੇ ਨਿੱਕੇ ਜਿਹੇ ਪੁੱਤਰ ਜੀ, ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਚਿੰਤਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ।
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ….ਚਿੰਤਨ ? ਉਹ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ?
ਦਾਦਾ ਜੀ….. ਚਿੰਤਨ ਤੋਂ ਮਤਲਬ ਹੈ, ਸੋਚਣਾ।
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…..ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ ?
ਦਾਦਾ ਜੀ…..ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ , ਫਿਕਰ ਕਰਨਾ।
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ….ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਫ਼ਰਕ ਹੈ ?
ਦਾਦਾ ਜੀ…… ਦੋਹਾਂ ’ਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫ਼ਰਕ ਹੈ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ….ਕਿਵੇਂ ?
ਦਾਦਾ ਜੀ.…..ਮੰਨ ਲਵੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਮੰਮੀ ਜੀ ਤੇ ਡੈਡੀ ਜੀ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਆਪਾਂ ਦੋਵੇਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕਲੇ ਹਾਂ।
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…. ਐਸਾ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦਾਦਾ ਜੀ….. ਪਰ ਅਚਾਨਕ ਮੇਰੀ ਤਬੀਅਤ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਰੋਗੇ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ….. ਦਾਦਾ ਜੀ ! ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੀ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹੋ। ਮੇਰੇ ਸੁਆਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿਉ ਨਾ!
ਦਾਦਾ ਜੀ….. ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਸੁਆਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦਿਉਂਗੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਸੁਆਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਆਪੇ ਹੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗਾ ਜੀ!
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…..ਫਿਰ ਠੀਕ ਹੈ ਦਾਦਾ ਜੀ ! ਮੈਂ ਦੱਸਦਾ ਹਾਂ, ਜੀ।
ਦਾਦਾ ਜੀ……ਦੱਸੋ ਫਿਰ, ਅਚਾਨਕ ਮੇਰੀ ਤਬੀਅਤ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ’ਚ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਰੋਗੇ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…. ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਡਾਕਟਰ ਅੰਕਲ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਾਂਗਾ ਤੇ ਜਲਦੀ ਆਉਣ ਲਈ ਕਹਾਂਗਾ।
ਦਾਦਾ ਜੀ…..ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ! ਜੇ ਡਾਕਟਰ ਅੰਕਲ ਦਾ ਫੋਨ ਨਾ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰੋਗੇ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ……ਨਾਲ ਵਾਲੇ ਅੰਕਲ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਕਾਰ ਸਟਾਰਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਾਂਗਾ ਤੇ ਜਲਦੀ ਡਾਕਟਰ ਅੰਕਲ ਕੋਲ ਲ਼ੈ ਜਾਵਾਂਗਾ।
ਦਾਦਾ ਜੀ….ਹੋਰ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ! ਪਰ ਜੇ ਨਾਲ ਵਾਲੇ ਅੰਕਲ ਕਾਰ ਲੈ ਕੇ ਕੰਮ ’ਤੇ ਚਲੇ ਗਏ ਹੋਏ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰੋਗੇ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…..ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਲਈ ਫੋਨ ਕਰਾਂਗਾ ਤੇ ਨਾਲ ਵਾਲੇ ਘਰੋਂ ਆਂਟੀ ਜੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜਲਦੀ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਵਾਂਗਾ।
ਦਾਦਾ ਜੀ…..ਮੰਮੀ ਡੈਡੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੱਸੋਗੇ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…. ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾ ਕੇ ਫਿਰ ਮੰਮੀ ਜੀ ਤੇ ਡੈਡੀ ਜੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਾਂਗਾ ਤੇ ਕਹਾਂਗਾ ਕਿ ਘਬਰਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਇਲਾਜ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਦਾਦਾ ਜੀ…….ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਆਉਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਹੋਗੇ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…… ਕਹਾਂਗਾ ਪਰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ, ਕਿਉਂਕਿ ਘਬਰਾਉਣ ਨਾਲ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਦਾਦਾ ਜੀ….ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਿਆਣੇ ਹੋ ਜੀ ! ਪਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਘਬਰਾ ਕੇ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਰੋਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਕਿ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ?
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…. ਰੋਣਾ ਕਿਉਂ ? ਤੁਸੀ ਆਪ ਹੀ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਰੋਣ ਨਾਲੋਂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਹਿੰਮਤ ਦੀ ਦਾਤ ਮੰਗੀਦੀ ਹੈ।
ਦਾਦਾ ਜੀ…..ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪੁੱਤਰ ਜੀ ! ਬਸ ਇਹੀ ਫ਼ਰਕ ਹੈ ਚਿੰਤਨ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚ।
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ……ਉਹ ਕਿਵੇਂ ?
ਦਾਦਾ ਜੀ……. ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਘਬਰਾ ਕੇ ਰੋਣ ਬੈਠ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਬਿਨਾਂ ਘਬਰਾਏ ਸਮਾਂ ਸੰਭਾਲਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ, ਉਹ ਚਿੰਤਨ ਹੈ।
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ……. ਹੁਣ ਸਮਝ ਆਈ।
ਦਾਦਾ ਜੀ…..ਪੁੱਤਰ ਜੀ, ਚੰਗਾ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਚਿੰਤਾ ਨਾ ਕਰੋ ਸਗੋਂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਹਿੰਮਤ ਮੰਗੋ ਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਉਦਮ ਕਰੋ।
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ…….ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਸਮਝ ਆ ਗਈ। ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਸਮਝਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਦਾਦਾ ਜੀ………ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਤੋਂ ਹੀ ਸਾਰੀ ਸਮਝ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਕੁਝ ਵਿਚਾਰ ਕੇ ਸਮਝਦੇ ਹੋ ਉਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਹੋਰ ਵੱਧ ਸਮਝਦਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹੋ। ਆਪਾਂ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੇ ਰਹਾਂਗੇ।
ਚਿਤਵਨ ਸਿੰਘ.…… ਠੀਕ ਹੈ, ਦਾਦਾ ਜੀ !
