ਗਲੀਡੈਨ ਐਪ ਦੇ ਖੁਲਾਸੇ
ਡਾ. ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ, ਐਮ.ਡੀ., ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਹਰ, 28,
ਪ੍ਰੀਤ ਨਗਰ, ਲੋਅਰ ਮਾਲ ਪਟਿਆਲਾ। ਫੋਨ ਨੰ: 0175-2216783
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਫ਼ੁਰਮਾਇਆ ਸੀ ‘‘ਕਲੀ ਅੰਦਰਿ ਨਾਨਕਾ ! ਜਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅਉਤਾਰੁ ॥ ਪੁਤੁ ਜਿਨੂਰਾ, ਧੀਅ ਜਿੰਨੂਰੀ; ਜੋਰੂ ਜਿੰਨਾ ਦਾ ਸਿਕਦਾਰੁ ॥ (ਮਹਲਾ ੧/ ੫੫੬) ਭਾਵ ਹੇ ਨਾਨਕ ! ਕਲਯੁਗ ਦੇ ਵਿਕਾਰੀ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਨਹੀਂ, ਭੂਤਨੇ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੁੱਤਰ ਭੂਤਨਾ, ਧੀ ਭੂਤਨੀ ਤੇ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸਾਰੇ ਭੂਤਨਿਆਂ ਦੀ ਸਰਦਾਰ ਹੈ ਭਾਵ ਨਾਮ ਤੋਂ ਸੱਖਣੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਭੂਤਨੇ ਹਨ।
ਇਸ ਨੂੰ ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ ਲਾਗੂ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਗੱਲ ਕਲਯੁਗ ਵਿਚਲੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਾਂ ਦਾ ਇਕ ਬੇਰਹਿਮ ਰੂਪ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਔਰਤ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਘਰ ਵਿਚ ਵੰਡੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਗੱਲ ਮੰਨ ਲਈ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਨੂੰਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡੀ ਜਾਵੇਗੀ ਬਲਕਿ ਸਹੁਰੇ ਹੱਥੋਂ ਵੀ ਸਰੀਰਕ ਸੋਸ਼ਣ ਸਹੇਗੀ।
ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਔਰਤ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਸੁਆਦ ਚੱਖਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਦਬੀ ਆਉਂਦੀ ਹੁਣ ਇੱਕੋ ਸਾਹੇ ਸਭ ਸਧਰਾਂ ਲਾਹ ਲਵਾਂ।
ਇਸੇ ਲਈ ਅਨੇਕ ਥਾਈਂ ਝੂਠੇ ਦਾਜ ਦੇ ਕੇਸ ਪੁਆਏ ਗਏ ਤੇ ਕੁੱਝ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਤੇ ਸਹੁਰਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਰਕ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ। ਮਰਦ ਨੂੰ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਤੱਕਿਆ ਤਾਂ ਔਰਤ ਨੇ ਵੀ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਝਾਕ ਰੱਖਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਅਜਿਹੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਮਾਂ ਦੀ ਮਮਤਾ ਕਿਧਰੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈ।
ਪਠਾਨਕੋਟ ਵਿਚ ਹੁਣੇ ਜਿਹੀ ਵਾਪਰੀ ਘਟਨਾ ਨੇ ਮਾਂ ਦੀ ਮਮਤਾ ਦੀਆਂ ਧੱਜੀਆਂ ਉਡਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਦੌਰਾ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕੇਸ ਰਾਹੀਂ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚ ਖ਼ਬਰ ਪਹੁੰਚੀ ਕਿ ਪੂਨਾ ਦੇਵੀ ਦਾ ਅਨੈਤਿਕ ਸੰਬੰਧ ਉਸ ਦੇ ਦਿਓਰ ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪੂਨਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵੇਖ ਲਿਆ ਤਾਂ ਦੋਨਾਂ ਨੇ ਰਲ ਕੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਗਲਾ ਘੁੱਟ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਘਰੋਂ ਦੂਰ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਡੂੰਘੀ ਖੱਡ ਵਿਚ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ। ਕਲਯੁਗੀ ਮਾਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਏਨੀਆਂ ਪੱਥਰ ਦਿਲ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ ?
ਗਲੀਡੈਨ ਐਪ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ 5 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੋੜੇ ਅਨੈਤਿਕ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਸ ਰਾਹੀਂ ਖੁਲਾਸਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਬੰਗਲੌਰ, ਮੁੰਬਈ ਤੇ ਕਲਕੱਤੇ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਨਾਖ਼ੁਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਿਆਂ, ਘਰੇਲੂ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰ ਕੇ, ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦਿਆਂ ਹੋਰਨਾਂ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲ ਅਨੈਤਿਕ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਉਸ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਹਰ ਦਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੱਤ ਔਰਤਾਂ ਪਰਾਏ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਸਨ ਜੋ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਨ ਜਾਂ ਪਤੀ ਵੱਲੋਂ ਨਕਾਰੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਵੱਲ ਝਾਕ ਰੱਖਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਪਤੀ ਘਰ ਟਿਕਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਸੇ ਐਪ ਵਿਚ ਸਪਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ-ਹਰ ਦਸਾਂ ’ਚੋਂ ਚਾਰ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨੀਰਸ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ’ਚ ਰਸ ਭਰਨ ਲਈ ਤੇ ਬੰਦਸ਼ਾਂ ਤੋੜ ਕੇ ਅਜਨਬੀ ਨਾਲ ਜਾਣ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ‘ਬੋਰੀਅਤ’ ਘੱਟ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਗਲੀਡੈਨ ਐਪ ਵਿਚ ਭਰਵਾਏ ਫਾਰਮਾਂ ਵਿਚ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬੰਦੇ ਤੇ 13 ਫੀਸਦੀ ਔਰਤਾਂ ਮੰਨੀਆਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਨਾਲ ਕਈ ਵਾਰ ਧੋਖਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੰਨ 2009 ਵਿਚ ਗਲੀਡੈਨ ਐਪ ਫਰਾਂਸ ਵਿਖੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸੰਨ 2017 ਵਿਚ ਪਹੁੰਚੀ। ਹੁਣ ਇਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਚ 30 ਫੀਸਦੀ ਭਾਰਤੀ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ 34 ਤੋਂ 49 ਸਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 77 ਫੀਸਦੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਵਿਹਾਰ ਤੋਂ ਔਖੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਨੀਰਸ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਰਸ ਭਰਨ ਦੀ ਸੋਚ ਅਧੀਨ ਇਸ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਸਾਥੀ ਲਭ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਗਲੀਡੈਨ ਐਪ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨੇ ਹਨ ਕਿ ਲੱਖਾਂ ਜੋੜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਚੌਥਾਈ ਵਿਆਹੁਤਾ ਔਰਤਾਂ, ਜੋ ਅਨੈਤਿਕ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਇਸ ਵਿਹਾਰ ਨੂੰ ਸਹੀ ਮੰਨ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਇਸੇ ਨੂੰ ਅਸਲ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮੰਨ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਅਜਿਹੇ ਕਦਮ ਪੁੱਟਣ ਬਾਰੇ ਸ਼ਰਮ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸਗੋਂ ਉਲਟਾ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਬੰਗਲੌਰ ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਜੋ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 48 ਫੀਸਦੀ ਅਜਿਹੇ ਸੰਬੰਧ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਤੋਂ ਓਹਲਾ ਰੱਖ ਕੇ ਹੀ ਬਣਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 23 ਅਪਰੈਲ 2019 ਨੂੰ ਛਪੀ ਖ਼ਬਰ ਵਿਚ ਇਹ ਤੱਥ ਦੁਨੀਆ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਹੁਣ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਬੰਦਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਚ ਸੰਨ੍ਹ ਲਾਵੇਗੀ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਬਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਣ ਜਿਵੇਂ ਪਠਾਨਕੋਟ ਦੀ ਪੂਨਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਹ ਇਕੱਲੀ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ, ਅਨੇਕ ਹੋਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਛਪ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਜਾਂ ਧੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਾਲ ਭੱਜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਤੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਤੇ ਬੱਚੇ ਮਾਰ ਕੇ ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਤਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਖ਼ਰੀਦੋ-ਫਰੋਖ਼ਤ ਤਾਂ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਲਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਵੀ ਵੱਖਰੇ ‘ਐਪ’ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰਾਂ ਤੇ ਵਟਸਐਪ ਉੱਤੇ ਵੀ ਇਹ ਧੰਧਾ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੱਲ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਚੁਫ਼ੇਰੇ ਸਭ ਕੁੱਝ ਵਾਪਰ ਰਹੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਕ ਓਹਲਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਆੜ ਹੇਠ ਗਾਜ ਡਿੱਗ ਰਹੀ ਹੈ ਨਿੱਕੇ ਬੱਚਿਆਂ-ਮੁੰਡਿਆਂ ਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ’ਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਅਣਭਿੱਜ ਰੱਖ ਕੇ ਅਚਿੰਤੇ ਹੀ ਦਬੋਚ ਕੇ, ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰ ਕੇ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਬਾਲਗ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜੇ ਵੇਲੇ ਸਿਰ ਨਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਵਿਗੜੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਇਹ ਬੱਚੇ ਕਹਿਰ ਢਾਅ ਦੇਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕਾਮ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿਚ ਮਚਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਬੰਦਸ਼ ਮਾਮੂਲੀ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੀ ਬੇਮਾਅਨੇ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਅਰਥ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਬੈਠਣਗੇ ‘ਕਲਯੁਗ ਦੇ ਵਿਕਾਰੀ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਨਹੀਂ, ਭੂਤਨੇ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਹਨ ! ਪੁੱਤਰ ਭੂਤਨਾ, ਧੀ ਭੂਤਨੀ ਤੇ ਇਸਤ੍ਰੀ, ਸਾਰੇ ਭੂਤਨਿਆਂ ਦੀ ਸਰਦਾਰ !’
ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਮਾਂ ਹੈ, ਸੰਭਲ ਜਾਈਏ ! ਜੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਸਭ ਅੱਛਾ ਹੈ, ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਵਿਗੜਿਆ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਸਭ ਕੁੱਝ ਲੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੱਲ ਧੱਕ ਕੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਤਸੱਲੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ-ਕੋਈ ਵਿਗਾੜ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਸਾਡਾ ਆਲਾ ਦੁਆਲਾ ਠੀਕ ਹੈ-ਤਾਂ ਅਗਲੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਸਭ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦੇਣਗੀਆਂ । ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ :-
ਖਾਂਡ ਖਾਂਡ ਕਹੈ, ਜਿਹਬਾ ਨ ਸ੍ਵਾਦੁ ਮੀਠੋ ਆਵੈ; ਅਗਨਿ ਅਗਨਿ ਕਹੈ, ਸੀਤ ਨ ਬਿਨਾਸ ਹੈ।
ਬੈਦ ਬੈਦ ਕਹੈ, ਰੋਗ ਮਿਟਤ ਨ ਕਾਹੂ ਕੋ; ਦਰਬ ਦਰਬ ਕਹੈ, ਕੋਊ ਦਰਬਹਿ ਨ ਬਿਲਾਸ ਹੈ।
ਚੰਦਨ ਚੰਦਨ ਕਹਤ, ਪ੍ਰਗਟੈ ਨ ਸੁਬਾਸੁ ਬਾਸੁ; ਚੰਦ੍ਰ ਚੰਦ੍ਰ ਕਹੈ, ਉਜੀਆਰੋ ਨ ਪ੍ਰਗਾਸ ਹੈ।
ਤੈਸੇ ਗਿਆਨ ਗੋਸਟਿ ਕਹਤ, ਨ ਰਹਤ ਪਾਵੈ; ਕਰਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਭਾਨ ਉਦਤਿ ਅਕਾਸ ਹੈ ॥੪੩੭॥
(ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ: ਕਬਿੱਤ ੪੩੭)
ਮੂੰਹ ਜ਼ਬਾਨੀ ਖੰਡ ਖੰਡ ਆਖੀ ਜਾਣ ਨਾਲ, ਮੂੰਹ ਮਿੱਠਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਠੰਡ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਪਾਲਾ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਭੰਨ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੂੰਹੋਂ ਅੱਗ ਅੱਗ ਆਖਿਆਂ ਕਾਂਬਾ ਨਹੀਂ ਹਟ ਸਕਦਾ। ਹਕੀਮ ਹਕੀਮ ਦਾ ਲਫ਼ਜ਼ ਮੂੰਹੋਂ ਬੋਲਣ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਰੋਗੀ ਦਾ ਰੋਗ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਧਨ ਧਨ ਆਖਿਆਂ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਕੰਗਾਲ ਨੇ ਧਨੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਜਾਣਾ। ਚੰਦਨ ਦੇ ਬੂਟੇ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈਣ ਨਾਲ ਚੰਦਨ ਦੀ ਵਾਸ਼ਨਾ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦੀ। ਚੰਨ ਚੰਨ ਆਖਿਆਂ ਹਨ੍ਹੇਰੀ ਰਾਤ ਦਾ ਹਨ੍ਹੇਰਾ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਸੇ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਰਮ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲੈ ਕੇ ਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਨਿਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਧਰਵਾਸ ਨਹੀਂ ਬੱਝ ਸਕਦਾ।
ਜਿਹੜੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਆਚਰਨ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਵਿਚਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਅਸਰ ਹੋਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕੁੱਝ ਇਹੋ ਹੀ ਸਾਡੇ ਚੁਫ਼ੇਰੇ ਦਾ ਹਾਲ ਹੈ। ਕਥਨੀ ਤੇ ਕਰਨੀ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੀ ਯੋਗ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। 95 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਕਾਮ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਲਈ ਹਰ ਸੰਭਵ ਯਤਨ ਕਰਨ ਵੱਲ ਲੱਗੇ ਹਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਅਜਿਹੀ ਸੋਚ ਰਾਹੀਂ ਮਾੜੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਜਾਂ ਬਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਵਿਗਿਆਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਪਾ ਕੇ ਸਭ ਕੁੱਝ ਠੱਪ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ, ਸਿਰਫ਼ ਨਿੱਕੇ ਬਾਲਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹੀ ਹੋਰ ਵਧਦੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਤੇ ਅਨੈਤਿਕ ਸੰਬੰਧ ਵੀ !
