ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਦੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ

ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਦੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ

ਅਨੁਵਾਦਕ : ਦਲਬੀਰ ਸਿੰਘ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ

ਸਿੱਖ ਧਰਮ (ਇੰਗਲਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਇਸ ਲੇਖ ਦੀ ਮੂਲ-ਲੇਖਿਕਾ ਡਾਕਟਰ ਮਿਸ ਜੇਨੈਟ ਲੈਂਟ ਦੀ ਆਪ ਬੀਤੀ)

(ਨੋਟ : ਈਸਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜੰਮੀ-ਪਲੀ ਡਾਕਟਰ ਮਿਸ ਜੇਨੈਟ ਲੈਂਟ ਆਪਣੇ ਈਸਾਈ ਭਰਾ ਕ੍ਰਿਸ ਹੈਮਰਜ਼ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖ ਕੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਖ਼ੂਬੀਆਂ ਦੱਸ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਝਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਅਸੂਲਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਅਸੂਲਾਂ ਨਾਲ ਟਾਕਰਾ ਕਰਕੇ ਪਰਖਿਆ ਅਤੇ ਵਧੇਰਾ ਉੱਚਾ ਸੁੱਚਾ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਕਸਵੱਟੀ ’ਤੇ ਪੂਰਾ ਉਤਰਨ ਵਾਲਾ ਜਾਣ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਧਾਰਣ ਕਰਣ ਦਾ ਪੱਕਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਧਾਰਣ ਕਰਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ।)

ਸੁਣ ਕ੍ਰਿਸ ਹੈਮਰਜ਼ ! ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਦੱਸ ਨਹੀਂ ਸਕੀ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਤੋਂ ਮੈਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਈ ਹਾਂ । ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ‘ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ’ ਜਿਸ ਨੂੰ (ਗੁਰੂ) ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੰਪਾਦਨਾ ਤਕਰੀਬਨ 240 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਮਹਾਂ ਪੁਰਖਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ । ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕਾਪੀਆਂ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਅਸਲ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਲਈ ਐਸੀਆਂ ਖ਼ੂਬੀਆਂ ਵਾਲਾ ਗ੍ਰੰਥ ਲਿਖਣਾ ਨਾ-ਮੁਮਕਿਨ ਹੈ। ਕੁਝ ਅਸਚਰਜ, ਹੈਰਾਨ-ਕੁਨ, ਖ਼ੂਬੀਆਂ ਹੇਠ ਲਿਖਤ ਹਨ :-

(1). ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਬੜੇ ਡੂੰਘੇ ਅਰਥਾਂ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ 16 ਜ਼ਬਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵਰਤੀ ਗਈ । (ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਹਾਂਗੀ ਕਿ ਐਸੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਵਰਤੀ ਗਈ ; ਮੇਰੇ ਇਹ ਲਿਖਣ ’ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਪੱਖਪਾਤੀ ਆਖ ਕੇ ਨਜ਼ਰ-ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਣਾ ਚਾਹੋਗੇ।)

(2). ਇਹਨਾਂ 16 ਜ਼ਬਾਨਾਂ ਦਾ ਆਪਸੀ ਤਾਲ-ਮੇਲ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਹਰ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਐਸੇ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਢੁਕਾਅ ਕੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਰਥ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਸਮਝ ਆ ਸਕਣ ।

(3). ਜੋ ਵਰਣ-ਮਾਲਾ (ਪੈਂਤੀ-ਅੱਖਰੀ) ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਗਈ ਹੈ ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਲਿਖਾਰੀ ਮਹਾਂ ਪੁਰਖਾਂ ਨੇ ਹੀ ਈਜਾਦ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਣ-ਮਾਲਾ ਗੁਰਮੁਖੀ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਨਾ-ਮੁਮਕਿਨ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਖਣ-ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਹੋ ਸਕੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਢੁੁਕਵੇਂ ਤੇ ਸਹੀ ਵਿਆਕਰਣ-ਨਿਯਮ ਹਨ । ਹਰ ਲਫ਼ਜ਼ ਇੱਕੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਾਂਙ ਨਹੀਂ ਜਿੱਥੇ knife ਅੱਖਰ ਵਿੱਚ ਕ ਉਚਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ । ਗੁਰਮੁਖੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੈ । ਮੈਂ ਦਾਵ੍ਹੇ ਨਾਲ ਆਖ ਸਕਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਕੰਪਯੂਟਰ ਦਾ ਈਜਾਦ ਕੁਝ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲੇ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਗੁਰਮੁਖੀ ਹੁੰਦੀ ।

(4). ਹਰ ਸ਼ਬਦ ਬੜੇ ਉੱਚੇ ਮਿਆਰ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ । (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਕਵਿ ਵਿਲੀਅਮ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਈਰਖਾ ਕਰਦਾ।)

(5). ਨਾਲ ਹੀ ਹਰ ਸ਼ਬਦ ‘ਸੰਗੀਤਕ ਧੁਨਾਂ’ ’ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ ।

(6). ਨਾਲ ਹੀ ਹਰ ਸ਼ਬਦ ਸੰਗੀਤਕ ਸੁਰ ਤਾਲ ’ਤੇ ਪੂਰਾ ਉਤਰਣ ਕਰ ਕੇ ‘ਹਰ ਸੰਗੀਤਕ ਸਾਜ਼’ ਵਜਾ ਕੇ ਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਦਾਸ ਬਹੁਤ ਸੁਖਦਾਇਕ, ਮਾਨਸਿਕ ਤਨਾਵ ਦੂਰ ਕਰਣ ਵਾਲਾ, ਸਹੀ ਸੋਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਣ ਵਾਲਾ ਕਰਮ ਹੈ । ਦੂਜੇ ਬਹੁਤੇ ਧਰਮ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਰਦਾਸ ਸਿਰਫ਼ ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਕਰਮ ਹੈ । ਕੈਥਲਿਕ ਈਸਾਈ ਬਹੁਤਵਾਰੀ ਗੋਡੇ ਭਾਰ ਹੋਣਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਕਰਮ-ਕਾਂਡ ਅਤੇ ਕ੍ਰੋਧੀ / ਈਰਖਾਲੂ ਰੱਬ ਦਾ ਡਰ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ । (ਯਹੂਦੀਆਂ / ਈਸਾਈਆਂ ਦੇ ਦਸ ਖ਼ਾਸ ਹੁਕਮ ਰੱਬ ਬਾਰੇ ਦਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਈਰਖਾ ਅਤੇ ਗੁਸੇ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।)

ਮੇਰੇ ਭਾਈ ਕ੍ਰਿਸ !  ਹੁਣ ਦੱਸ ਕਿ ਇਹ ਕਿੱਥੋਂ ਦੀ ਸਿਆਣਪ ਹੈ ਕਿ ਐਸੀ ਬਚਗਾਨੀ ਹਸਤੀ ਨੂੰ ਰੱਬ ਮੰਨ ਲਈਏ ਜੋ ਈਰਖਾਲੂ ਹੈ, ਘਬਰਾਹਟ ਭਰਿਆ, ਕ੍ਰੋਧੀ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ, ਪਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਰੱਬ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਈਰਖਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਉਸੇ ਨੇ ਬਣਾਈ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨੂੰ ਈਰਖਾਲੂ ਬਣਾਂਦੀ ਹੈ।

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਇਹ ਵੀ ਦਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਕ੍ਰੋਧੀ ਜਾਂ ਗੁਸੇ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਇਸ ਪਰਥਾਇ ਬਹੁਤ ਸੋਹਣਾ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਹੈ, ‘‘ਮਿਠ ਬੋਲੜਾ ਜੀ  ! ਹਰਿ ਸਜਣੁ ਸੁਆਮੀ ਮੋਰਾ ॥  ਹਉ ਸੰਮਲਿ ਥਕੀ ਜੀ !  ਓਹੁ ਕਦੇ ਨ ਬੋਲੈ ਕਉਰਾ ॥’’ (ਸੂਹੀ ਰਾਗ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਜੀ, ਪੰਜਵੇਂ ਨਾਨਕ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਪੰਨਾ ੭੮੪)

ਹੋਰ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ, ਤਕਰੀਬਨ 540 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਰਾਬਰ-ਹੱਕ-ਲਹਿਰ ਕਿੱਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਈ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਔਰਤ-ਜ਼ਾਤ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਦਿਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ; ਨ ਕਿ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਵਾਂਙ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅੋਰਤ ਨੂੰ ਨਿੰਦਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੜ੍ਹੋ ਜੀ, ‘‘ਭੰਡਿ ਜੰਮੀਐ ਭੰਡਿ ਨਿੰਮੀਐ; ਭੰਡਿ ਮੰਗਣੁ ਵੀਆਹੁ ॥  ਭੰਡਹੁ ਹੋਵੈ ਦੋਸਤੀ; ਭੰਡਹੁ ਚਲੈ ਰਾਹੁ ॥  ਭੰਡੁ ਮੁਆ ਭੰਡੁ ਭਾਲੀਐ; ਭੰਡਿ ਹੋਵੈ ਬੰਧਾਨੁ ॥  ਸੋ ਕਿਉ ਮੰਦਾ ਆਖੀਐ  ? ਜਿਤੁ ਜੰਮਹਿ ਰਾਜਾਨ ॥  ਭੰਡਹੁ ਹੀ ਭੰਡੁ ਊਪਜੈ ਭੰਡੈ ਬਾਝੁ ਨ ਕੋਇ ॥  ਨਾਨਕ ਭੰਡੈ ਬਾਹਰਾ ਏਕੋ ਸਚਾ ਸੋਇ ॥’’ (ਆਸਾ ਕੀ ਵਾਰ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਪੰਨਾ ੪੭੩)

ਅਰਥ :-‘ਅਸੀਂ ਔਰਤ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਔਰਤ ਦੇ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਔਰਤ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁੜਮਾਈ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਕਰਦੇ ਹਾਂ । ਅਸੀਂ ਔਰਤ ਨਾਲ ਦੋਸਤੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਡਾ ਖਾਨਦਾਨ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਮਰਦ ਦੂਜੀ ਔਰਤ ਭਾਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਔਰਤ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹੀ ਬਣਦੇ ਹਨ । ਔਰਤ ਦਾ ਦੁੱਧ ਪੀ ਕੇ ਅਸੀਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਸਿਆਣੇ ਬਣਦੇ ਹਾਂ। ਕਿਉਂ ਅਸੀਂ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮੰਦਾ ਆਖਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਤੋਂ ਰਾਜੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਔਰਤ ਹੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਂਦੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਔਰਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ-ਸੱਚਾ-ਰੱਬ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਔਰਤ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।’

ਵਿਆਹ ਪਤੀ ਤੇ ਪਤਨੀ ਦੀ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਪਿਆਰ ਭਰੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਹੈ । ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਉਹ ਨਹੀਂ ਜੋ ਇਕੱਠੇ ਬੈਠਦੇ ਹਨ; ਅਸਲ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਉਹ ਹਨ ਜੋ ਦੋ ਸਰੀਰ ਹੁੰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਜਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ‘‘ਧਨ ਪਿਰੁ ਏਹਿ ਨ ਆਖੀਅਨਿ; ਬਹਨਿ ਇਕਠੇ ਹੋਇ ॥ ਏਕ ਜੋਤਿ ਦੁਇ ਮੂਰਤੀ; ਧਨ ਪਿਰੁ ਕਹੀਐ ਸੋਇ ॥’’ (ਸੂਹੀ ਕੀ ਵਾਰ, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ, ਤੀਜੇ ਨਾਨਕ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਪੰਨਾ ੭੮੮)

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸੰਗਤ-ਪੰਗਤ-ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਰਦ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲਿਅਤ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਆਓ ਮੇਰੀ ਭੈਣੋ ! ਗਲੇ ਮਿਲ ਕੇ, ਭਾਵ ਪਿਆਰ ਨਾਲ, ਆਪਣੇ ਸਰਬ-ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ-ਪਤੀ-ਪ੍ਰਭੂ ਦੀਆਂ ਕਥਾ ਕਹਾਣੀਆਂ ਕਰੀਏ । ਸੱਚਾ ਪ੍ਰਭੂ (ੴ ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਵਿੱਚ ਸਭ ਗੁਣ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਗੁਣਹੀਨ (ਨਿਮਾਣੀਆਂ) ਹਾਂ, ‘‘ਆਵਹੁ ਭੈਣੇ  ! ਗਲਿ ਮਿਲਹ; ਅੰਕਿ ਸਹੇਲੜੀਆਹ ॥  ਮਿਲਿ ਕੈ ਕਰਹ ਕਹਾਣੀਆ; ਸੰਮ੍ਰਥ ਕੰਤ ਕੀਆਹ ॥’’ (ਸਿਰੀ ਰਾਗੁ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਪੰਨਾ  ੧੭)

ੴ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸਾਡਾ ਪਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਸਭ ਉਸ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਹਾਂ । ਪਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਭ ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਹੁਟੀਆਂ (ਪਤਨੀਆਂ) ਹਨ। ਝੂਠੀ ਪਤਨੀ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਲਿਬਾਸ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮਾਲਕ ਹੋਰਨਾਂ ਦਰਾਂ ਘਰਾਂ ’ਤੇ ਠੋਕਰਾਂ ਖਾਣ ਤੋਂ, ਮਿਹਰ ਕਰ ਕੇ, ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੀ ਮਾਲਕ-ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਉਸ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਰੋਕ-ਟੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਨਾਮ ਨਾਲ ਸ਼ਿੰਗਾਰੀ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀ ਹੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਪਿਆਰੀ ਲਗਦੀ ਹੈ; ਐਸੀ ਪਤਨੀ ਹੀ ਸੱਚੀ ਪਤਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਲਕ-ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਉਸ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਸਰਾ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ‘‘ਠਾਕੁਰੁ ਏਕੁ; ਸਬਾਈ ਨਾਰਿ ॥  ਬਹੁਤੇ ਵੇਸ ਕਰੇ; ਕੂੜਿਆਰਿ ॥  ਪਰ ਘਰਿ ਜਾਤੀ; ਠਾਕਿ ਰਹਾਈ ॥  ਮਹਲਿ ਬੁਲਾਈ; ਠਾਕ ਨ ਪਾਈ ॥  ਸਬਦਿ ਸਵਾਰੀ; ਸਾਚਿ ਪਿਆਰੀ ॥  ਸਾਈ ਸੁੋਹਾਗਣਿ; ਠਾਕੁਰਿ ਧਾਰੀ ॥੨੯॥’’ (ਰਾਮਕਲੀ ਓਅੰਕਾਰ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਪੰਨਾ ੯੩੩)

ਪ੍ਰਭੂ-ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੀ ਸਾਡਾ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਹੈ; ਹੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ  ! ਤੂੰ ਹੀ ਮੇਰੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇਂਦਾ ਹੈਂ, ‘‘ਤੂ ਮੇਰਾ ਪਿਤਾ; ਤੂ ਹੈ ਮੇਰਾ ਮਾਤਾ ॥ ਤੂ ਮੇਰੇ ਜੀਅ ਪ੍ਰਾਨ; ਸੁਖਦਾਤਾ ॥’’ (ਭੈਰਉ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ, ਪੰਨਾ ੧੧੪੪)

(ਕਾਬੁਲ, ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਏ) ਹਮਲਾਵਰ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਬਰ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਵੱਲੋਂ ਔਰਤਾਂ ’ਤੇ ਕੀਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਬਲਾਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਭਰਪੂਰ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ‘‘ਸਰਮੁ ਧਰਮੁ ਦੁਇ, ਛਪਿ ਖਲੋਏ; ਕੂੜੁ ਫਿਰੈ ਪਰਧਾਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ  !॥  ਕਾਜੀਆ ਬਾਮਣਾ ਕੀ ਗਲ ਥਕੀ; ਅਗਦੁ ਪੜੈ ਸੈਤਾਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ  !॥  ਮੁਸਲਮਾਨੀਆ ਪੜਹਿ ਕਤੇਬਾ; ਕਸਟ ਮਹਿ ਕਰਹਿ, ਖੁਦਾਇ ਵੇ ਲਾਲੋ  !॥  ਜਾਤਿ ਸਨਾਤੀ ਹੋਰਿ ਹਿਦਵਾਣੀਆ; ਏਹਿ ਭੀ ਲੇਖੈ ਲਾਇ ਵੇ ਲਾਲੋ  !॥’’ (ਤਿਲੰਗ ਰਾਗ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ, ਪੰਨਾ ੭੨੩)

ਮੁਰਦਾ-ਪਤੀ ਨਾਲ ਔਰਤ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਸਾੜਨ (ਸਤੀ ਪ੍ਰਥਾ) ਦਾ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜੋ ਮੁਰਦਾ-ਪਤੀ ਨਾਲ ਸੜ ਮਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਸਲ ਸਤੀਆਂ ਉਹ ਹਨ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਦੁਖ ਨ ਸਹਾਰ ਕੇ, ਬਿਰਹਾ ਚੋਟ ਕਾਰਨ ਮਰ ਜਾਣ । ਸਤੀਆਂ ਉਹ ਭੀ ਹਨ ਜੋ ਉੱਚੇ ਆਚਰਣ ਅਤੇ ਸੰਤੋਖੀ ਸੁਭਾਉ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ, ਅਪਣੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਹਰ ਸਮੇਂ ਯਾਦ ਰਖਦੀਆਂ ਹਨ, ‘‘ਸਲੋਕੁ ਮ: ੩ ॥ ਸਤੀਆ ਏਹਿ ਨ ਆਖੀਅਨਿ ਜੋ ਮੜਿਆ ਲਗਿ ਜਲੰਨਿ੍ ॥ ਨਾਨਕ ਸਤੀਆ ਜਾਣੀਅਨਿ੍ ਜਿ ਬਿਰਹੇ ਚੋਟ ਮਰੰਨਿ੍ ॥੧॥  ਮ: ੩ ॥ ਭੀ ਸੋ ਸਤੀਆ ਜਾਣੀਅਨਿ ਸੀਲ ਸੰਤੋਖਿ ਰਹੰਨਿ੍ ॥ ਸੇਵਨਿ ਸਾਈ ਆਪਣਾ ਨਿਤ ਉਠਿ ਸੰਮ੍ਾਲੰਨਿ੍ ॥੨॥ (ਸੂਹੀ ਕੀ ਵਾਰ, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਦੀ, ਪੰਨਾ ੭੮੭)

ਵਿਆਹ ਵੇਲੇ ਲੜਕੀ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵੱਲੋਂ ਦਾਜ ਦੇਣ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਮਨਮੁਖ ਬੰਦੇ ਜੋ ਦਾਜ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਝੂਠਾ ਅਤੇ ਹੰਕਾਰ ਭਰਿਆ ਕੱਚਾ ਕਰਮ ਹੈ; ਹੇ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀਓ ! ਮੈਨੂੰ ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦਾ ਦਾਜ ਦੇਵੋ, ‘‘ਹੋਰਿ ਮਨਮੁਖ ਦਾਜੁ ਜਿ ਰਖਿ ਦਿਖਾਲਹਿ; ਸੁ ਕੂੜੁ ਅਹੰਕਾਰੁ ਕਚੁ ਪਾਜੋ ॥ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਮੇਰੇ ਬਾਬੁਲਾ ! ਹਰਿ ਦੇਵਹੁ ਦਾਨੁ ਮੈ ਦਾਜੋ ॥’’ (ਸਿਰੀ ਰਾਗੁ, ਚੌਥੇ ਨਾਨਕ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ, ਪੰਨਾ ੭੯)

ਪਹਿਲੇ ਮਹਾਂਪੁਰਖ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਜਾਤ-ਪਾਤ, ਊਚ-ਨੀਚ ਦੇ ਭੇਦ-ਭਾਵ ਤੋਂ ਰਹਿਤ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਹੱਕ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਕੀਤੀ । ਹਰ ਮਹਾਨ ਗੁਰ-ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਰੱਬੀ-ਸੇਧ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ । ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਹਰ ਪੁਰਾਤਨ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਔਰਤ ਨੂੰ ‘ਜਾਇਦਾਦ’ ਮੰਨਦਾ ਸੀ; ਇਹ ਝੂਠਾ ਭਰਮ ਕਿ ਔਰਤ ਬੁਰੀ ਅਤੇ ਗੰਦੀ ਹੈ, ਦੂਰ ਕੀਤਾ । ਔਰਤ ਨੂੰ ਕਾਮ-ਵਾਸਨਾ ਦੀ ਮੂਰਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਐਸੇ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਦੀ ਪੋਲ ਖੋਲ੍ਹੀ (ਯਹੂਦੀ, ਮੁਸਲਮਾਨ, ਈਸਾਈ, ਹਿੰਦੂ, ਜੈਨੀ.. ਇਹ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਔਰਤ ਨੂੰ ਗੰਦੀ ਅਤੇ ਘਟੀਆ ਆਖਦੇ ਹਨ)।

ਛੇਂਵੇਂ ਨਾਨਕ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਰਦ ਦਾ ਈਮਾਨ (ਧਰਮ) ਕਿਹਾ। ਹਰ ਧਾਰਮਕ ਦੀਵਾਨ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਕੀਰਤਨ-ਕਥਾ, ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਪਰਦਾ ਜਾਂ ਘੁੰਡ-ਕੱਢਣਾ ਮਨ੍ਹਾ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਕ ਰਾਣੀ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਛਕਣਾ ਪਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਮੂੰਹ ’ਤੇ ਪਰਦਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ।

ੴ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇੱਕ ਕਰਤਾ, ਚਕ੍ਰਮ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਦੁਧਾਰਾ ਖੰਡਾ ਦੁ-ਪੱਖੀ (+ ਅਤੇ -) ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਤਾਕਤਾਂ, ਸਰਬ ਸਮਰਥ ਹੋਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਦੋ ਕਿਰਪਾਨਾਂ ਚਕ੍ਰ (ਭਾਵ, ਵਿਸ਼ਵ) ਨੂੰ ਹਰ ਪਾਸਿਉਂ ਸੰਭਾਲ ਕਰਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸਮਝੋ ।

ਪਿਆਰੇ ਭਾਈ ਕ੍ਰਿਸ ਹੈਮਰਜ਼  ! ਸਮਾ ਮਿਲਣ ’ਤੇ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਵਿਸਤਾਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵਾਂਗੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਤੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਉਠਾਏ ਨੁਕਤੇ ਸਮਝਾਂਦੀ ਹਾਂ । ਕਿਰਪਾ ਕਰ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਅਨੁਵਾਦ ਵੈਬਸਾਈਟ www.srigranth.org  ’ਤੇ ਪੜੋ; ਤਾਂ ਤੂੰ ਜਾਣੇਗਾ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਬਾਕੀ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਕਿੰਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੱਬੀ-ਸਬੂਤ ਹਨ । ਮੈਂ ਈਸਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜੰਮੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਈਸਾਈ ਹਾਂ, ਪਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਧਾਰਣ ਕਰਾਂਗੀ ; ਇਸ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਬਾਈਬਲ ਔਰਤ-ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ (ਅਨੁਵਾਦਕ ਦਾ ਨੋਟ: ਹੁਣ ਤਾਂ ਪੋਪ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸ ਨੇ ਵੀ ਮੰਨ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਾਈਬਲ ਔਰਤ-ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ; ਲੇਖ ਦੇ ਅਖੀਰ ’ਤੇ ਪੋਪ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸ ਦਾ ਬਿਆਨ ਪੜ੍ਹੋ ਜੀ ) । ਬਾਈਬਲ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਸ਼ਰਾਪ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ।  ਓਲਡ ਟੈਸਟਾਮੈਂਟ (Old Testament) ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੜਕੇ (ਬੱਚੇ) ਦੀ ਸੁੰਨਤ ਕਰ ਕੇ ਚਮੜੀ ਚੋਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ, ਪਰ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਾਰੂ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਵਿਚਾਰੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ-ਦੇਹ ਹੈ;  ਮਦਰਿੰਗ ਰਸਾਲੇ (Mothering magazine) ਵਿੱਚ ਇਕ ਲੇਖ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਚੁਕਾ ਹੈ ।

ਲੇਕਿਨ ਸਿੱਖ-ਧਰਮ ਵਾਲੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ (ਗੁਰਬਾਣੀ ਰਾਹੀਂ) ਕਿ ੴ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਕਿਸੇ ਦਾਤ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ; ਇਸ ਲਈ ਸੁੰਨਤ ਕਰਣੀ ਜ਼ੁਲਮ ਹੈ, ਬੁਰਾਈ ਹੈ । ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਮਨੁੱਖੀ-ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸੇ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਕੁਝ ਕੀਤਾ  ? ਨਹੀਂ । ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਜੰਮਦੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਦਰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਬਾਈਬਲ ਦੀ ਕੋਈ ਨ ਕੋਈ ਸਿੱਖਿਆ ਨੁਕਸਾਨ-ਦਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ :-

(1) ਪਹਿਲਾ ਸਬੂਤ : ਤੁਸੀਂ (ਈਸਾਈ) ਆਖਦੇ ਹੋ ਕਿ ‘ਭਵਿੱਖ-ਵਾਣੀ’ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਬਾਈਬਲ ਰੱਬੀ-ਕਲਾਮ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਹੱਥ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਵੇਖ ਕੇ ਭਵਿੱਖ ਦੱਸਣ ਵਾਲੇ ਜੋਤਸ਼ੀ ਵਾਂਙ ਕੋਈ ਵੀ ਭਵਿੱਖ-ਵਾਣੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫ਼ਲਾਣਾਂ ਭੂਚਾਲ ਮੈਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਪਿਛਲੇ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਅਨੁਮਾਨ ਲਾ ਕੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਗੇ ਕਦੋਂ ਹੋਵੇਗਾ । ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਧਰਤੀ ਅੰਦਰ ਲਾਵਾ ਫੱਟਣ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਠੀਕ ਲੱਗਣ ਕਰ ਕੇ ਧਰਤੀ ਹਿੱਲਣ ਲੱਗ ਜਾਵੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਵਿਖਵਾਣੀ ਸਿਰਫ਼ ਪਿਛਲੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਸੇਧ ਲੈ ਕੇ ਕਰਨੀ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ । ਤੁਸੀਂ ਦੱਸਦੇ ਹੋ ਕਿ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕਿਹੜੀ ਵੱਡੀ ਹਕੂਮਤ, ਕਿਹੜੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ, ਕੀ ਦਸ਼ਾ ਹੋਵੇਗੀ।  ਦੋ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 200 ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਵੀ ਬਾਈਬਲ ਪੜ੍ਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਐਸੀਆਂ ਭਵਿਖਵਾਣੀਆਂ ਕੁਝ ਵੀ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ । ਕੋਈ ਵੀ ਇਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਿਛਲੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਐਸੇ ਨਤੀਜੇ ਕੱਢੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਤੇਰੇ ਚੈਲੇਂਜ ਬਾਰੇ ਕੀ ਆਖਾਂ, ਪਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਕਿਸੇ ਭਵਿਖ-ਵਾਣੀ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਨਹੀਂ ਬਣਾਂਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਕਿਸੇ ਫ਼ਿਲਮ-ਪ੍ਰੋਡਯੂਸਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਤਬਦੀਲੀ ਜਦੋਂ ਚਾਹੇ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਗਿਆਨ ਸਿੱਧਾ ਰੱਬ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਸਬੂਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਕਸਵਟੀ ’ਤੇ ਪੂਰਾ ਉਤਰਨ ਵਾਲਾ, ਹਰ ਪੱਖੋਂ ਪੂਰਨ ਗਿਆਨ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਬਾਈਬਲ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਗੈਲੀਲਿਓ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸੜਨਾ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਈਬਲ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਚਪਟੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਹੰਕਾਰੀ ਮਰਦ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਦੀ ਲਿਖਤ ਅੱਜ ਦੇ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਗ਼ਲਤ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਪਹਿਲੇ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ (ਗੁ = ਰੌਸ਼ਨੀ , ਰੂ = ਹਨੇਰਾ; ਉਹ ਗਿਆਨ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਜੋ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦਾ ਹਨੇਰਾ ਦੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ) ਨੇ ਕਈ ਰੱਬੀ-ਕਲਾਮ ਲਿਖੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਸੂਰਜ ਮੰਡਲ ਦਾ ਗਿਆਨ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਅਗਰ ਤੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇਂਗਾ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰਹਿ ਜਾਂ ਖੰਡ (planets) ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ ।

ਦੂਜਾ ਸਬੂਤ : ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੁਆਰਾ ਰੱਬੀ ਹੁਕਮ ਮੰਨ ਕੇ ਰੱਬੀ-ਬਾਣੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਲਿਖੀ ਕਿ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖੰਡ ਗੋਲ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹਨ । ਮੈਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀਆਂ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੀਆਂ ਪੰਕਤੀਆਂ ਦੱਸ ਸਕਦੀ ਹਾਂ ਜੋ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਅਣਗਿਨਤ ਧਰਤੀਆਂ, ਅਣਗਿਨਤ ਸੌਰ ਮੰਡਲ, ਅਣਗਿਨਤ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ (Galaxies) ਹਨ । ਕ੍ਰਿਸ ਹੈਮਰਜ਼  ! ਤੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈਂ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲੋਂ ਜਦ ‘ਹੱਬਲ’ ਨਾਂ ਦੇ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੇ ਪੁਲਾੜ (space) ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਦੂਰਬੀਨ ਨਾਲ ਖੋਜਿਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ (galaxy) ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਖੋਜਿਆ ਕਿ ਐਸੇ ਕਈ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਸਾਡੇ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਖੈਰ, ਮਿਸਟਰ ਹੈਮਰਜ਼  ! ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਹੀ ਐਸਾ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਿੱਖ-ਧਰਮ ਦੇ ਬਾਨੀ ਗੁਰੂ (ਸਾਹਿਬਾਨ) ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਲਿਖਿਆ । ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਇਉਂ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਬਾਈਬਲ ਜੀਸਸ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਲਿਖੀ, ਨਾ ਕਿ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਹੰਕਾਰੀ ਮਰਦਾਂ (ਈਸਾਈ ਪਾਦਰੀਆਂ) ਨੇ ਲਿਖੀ । ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ 500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਅਣਗਿਨਤ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਹਨ । ਤਦ ਗੈਲਿਲੀਓ ਜੰਮਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤਕਰੀਬਨ 100 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਜੰਮਿਆ ਸੀ । ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਦੂਰਬੀਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਸਨ ਜੈਸੇ ਕਿ ਗੈਲੀਲਿਓ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਨ । ਅਗਰ ਇਸ ਨਾਲ ਤੇਰੀ ਤਸੱਲੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਤੂੰ ਕੋਈ ਭਵਿਖਵਾਣੀ ਵਰਗਾ ਸਬੂਤ ਮੰਗਦਾ ਹੈਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਐਸੀਂ ਗੱਲ ਦੱਸਦੀ ਹਾਂ ਜੋ ਕੋਈ ਹੋਰ ਮਨੁੱਖ ਤਾਂ ਕੀ, ਜੀਸਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਣਦਾ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਰੱਬ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਅਣਗਿਨਤ ਸੌਰ-ਮੰਡਲ ਹਨ, ਅਨਗਿਨਤ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਹਨ’, ਭਾਵ ਜੇ ਕੋਈ 15 ਬਿਲੀਅਨ ਲਾਈਟ ਸਾਲ (ਹਰ ਸੈਕਿੰਡ ਵਿੱਚ 3,00,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਸਪੀਡ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਲਾਈਟ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਕਿਰਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਤੈ ਕੀਤਾ ਸਫ਼ਰ = ਇੱਕ ਲਾਈਟ ਸਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਦਾ ਸਫਰ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਕਰੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪੜੋਸੀ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾਂਗੇ; ਜੇ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਚਲਦੇ ਚਲੀਏ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ 400 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ = 400,000 ਬਿਲੀਅਨ = 4,000,000 ਕਰੋੜ ਹੋਰ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਮਿਲਣਗੇ’ ਅਸੀਂ ਰੱਬ ਦੀ ਰਚੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦੇ ।

ਹੁਣ, ਜ਼ਰਾ ਸੋਚ, ਮਿਸਟਰ ਹੈਮਰਜ਼  ! ਤੇਰਾ ਰੱਬ ਤਾਂ ਇੱਕ ਚਪਟੀ ਧਰਤੀ, ਇੱਕ ਸਵਰਗ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਰਕ ਦਾ ਰੱਬ ਹੈ, ਪਰ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਰੱਬ, ਜੈਸਾ ਕਿ ਮੈਂ ਉੱਪਰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਧਰਤੀ ਗੋਲ ਹੈ, ਉਹ ਅਣਗਿਨਤ ਸਵਰਗਾਂ ਤੇ ਅਣਗਿਨਤ ਨਰਕਾਂ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੈ, ਤੁਹਾਡੇ ਇੱਕ ਸਵਰਗ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਰਕ ਸਮੇਤ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਮਿਸਟਰ ਹੈਮਰਜ਼ ! ਤੇਰਾ (ਭਾਵ ਜੋ ਜੀਸਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ) ਰੱਬ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੈ, ਘੱਟ ਤਾਕਤਵਰ ਹੈ। ਦੱਸ, ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਈਬਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੀ ਨਹੀਂ  ?

ਹੁਣ ਇਕ ਭਵਿਖਵਾਣੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹਾਂ । ਨਿਕਟ ਭਵਿਖ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਖੋਜ ਕਰਣਗੇ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਬਾਣੀ ਸਹੀ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਉੱਪਰ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਹਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਭਵਿਖ ਵਿੱਚ ਖੋਜਣਗੇ ਕਿ ਕਰੋੜਾਂ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਦਾ ਇੱਕ ਗੋਲਾ (Sphere) ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਹੋਰ ਐਸੇ ਬੇਅੰਤ ਗੋਲੇ (Spheres) ਹਨ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਲਿਖੇ ਬਿਆਨ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣ : ‘ਰੱਬ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਅਣਗਿਨਤ ਧਰਤੀਆਂ ਉੱਪਰ ਅਣਗਿਨਤ ਧਰਤੀਆਂ ਹਨ, ਸੌਰ ਮੰਡਲਾਂ ਉੱਪਰ ਅਨੇਕਾਂ ਹੋਰ ਸੌਰ- ਮੰਡਲ ਹਨ, ਬ੍ਰਹਮੰਡਾਂ ਉੱਪਰ ਅਨੇਕਾਂ ਬ੍ਰਹਮਾਂਡ ਹਨ, ਗੋਲੇ ਉੱਪਰ ਬੇਅੰਤ ਗੋਲੇ ਹਨ; ਜੋ ਰੱਬ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੱਬ ਆਪਣੀ ਰਚੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਅਨੰਦ ਮਾਣ ਰਿਹਾ ਹੈ।’ ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਪਰੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਧਰਤੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਕਿਸ ਨੇ ਚੁੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ  ? (ਕਿਸੇ ਬਲਦ ਨੇ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਰੱਬੀ-ਤਾਕਤ ਨੇ), ਰੱਬ ਦੇ ਇਕ ਲਫ਼ਜ਼ (ਹੁਕਮ) ਨਾਲ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਦਰਿਆ ਵਗਣ ਲੱਗ ਪਏ।, ਲੱਖਾਂ ਪਾਤਾਲ ਹਨ, ਲੱਖਾਂ ਆਸਮਾਨ ਹਨ; ਅਣਗਿਨਤ ਧਰਤੀਆਂ ਥੱਲੇ ਅਤੇ ਅਣਗਿਨਤ ਉੱਪਰ ਹਨ; ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੱਦ-ਬੰਨਾ ਲੱਭਦਾ ਬੰਦਾ ਥੱਕ ਜਾਵੇਗਾ ਪਰ ਰੱਬ ਦੀ ਰਚੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ।, ਸਾਰੀਆਂ ਧਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੌਰ ਮੰਡਲ ਰੱਬ ਦੀ ਉਸਤਤਿ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ; ਗਿਆਨੀ ਜਨ, ਜੋ ਰੱਬ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਨਾਮ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ ਹਨ।, ਰੱਬ ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਗੋਦਾਮ ਹਰ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋ ਗੋਦਾਮ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਹੈ, ਇੱਕੋ ਵਾਰੀ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕਦੇ ਥੁੜੇਗਾ ਨਹੀਂ।, ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਦੇਵ ਦਾਨਵ, ਇੰਦਰ, ਚੰਦ, ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਸੌਰ-ਮੰਡਲ, ਬੇਅੰਤ ਸਿਧ, ਗੌਤਮ ਬੁਧ ਵਰਗੇ, ਨਾਥ (ਜੋਗੀਆਂ ਦੇ ਗੁਰੂ), ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਵਰਗੀਆਂ ਦੇਵੀਆਂ, ਸੱਚ ਦੇ ਖੋਜੀ ਮੁਨੀ ਆਦਿਕ, ਕੀਮਤੀ ਮੋਤੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਬੇਅੰਤ ਸਮੁੰਦਰ, ਸਾਰੇ ਰੱਬ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਤਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ ਭਾਈ ਕ੍ਰਿਸ ਹੈਮਰਜ਼  ! ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ, ਮੈਨੂ ਅਫ਼ਸੋਸ ਹੈ ਕਿ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਤੈਨੂੰ ਮਾੜਾ ਤਜਰਬਾ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਐਸੀ ਗਲਤੀ ਨ ਕਰੀਂ ਕਿ ਬਾਥ-ਟਬ (Bath Tub) ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਸੁੱਟਣ ਸਮੇਂ ਬੱਚਾ ਵੀ ਬਾਹਰ ਸੁਟ ਦੇਵੇਂ। ਹੁਣ ਸੁਣ ਵੀਰ, ਤੂੰ ਇਹ ਕਿਉਂ ਸੋਚਦੈਂ ਕਿ ਮੇਰਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਬੱਚਾ ਬਾਹਰ ਸੁੱਟਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਮੈਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਇਸ ਲਈ ਧਾਰਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਈਸਾਈ ਮਤ ਬਾਰੇ ਮੇਰਾ ਤਜੁਰਬਾ ਮਾੜਾ ਹੀ ਰਿਹਾ । ਚੂੰਕਿ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਈਸਾਈ ਮਤ ਵਿੱਚ ਰਹੀ, ਤੁਸੀਂ ਮੇਰਾ ਤਜੁਰਬਾ ਮਾੜਾ ਕਿਵੇਂ ਆਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮੇਰੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ, ਤੇਰੇ ਵਾਂਙ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵਰਜ ਰਹੇ ਹਨ; ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਘੱਟ-ਮਿਆਰ ਵਾਲਾ (primitive) ਭਾਵ ਪਛੜਿਆ, ਧਰਮ ਹੈ । ਤਾਂ ਮੈਂ ਸਿੱਧ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿੰਨੇ ਅਣਜਾਨ ਹਨ ਅਤੇ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਮੈਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਈਸਾਈ ਮਤ 2000 ਸਾਲ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਹ ਪੁਰਾਤਨ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਰੱਬੀ-ਗਿਆਨ ਬਾਰੇ ਘੱਟ-ਮਿਆਰੀ (primitive) ਪਛੜੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ । ਸਿੱਖ ਧਰਮ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, ਆਤਮਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ । ਤੁਸੀਂ ਬਾਈਬਲ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਤਾਰਿਆਂ (Stars) ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਬਾਈਬਲ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਸਿਤਾਰਾ (Star) ਇਕ ਗਰਮ ਸੂਰਜ (Hot Sun) ਹੈ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਵਾਂਙ, ਨਾ ਕਿ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਠੰਡੀ ਰੇਤ ਦਾ ਕਣ । ਮੇਰੇ ਬਹੁਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਾਈਬਲ ਮੁਤਾਬਕ ਅਸਮਾਨੀ-ਸਿਤਾਰੇ ਰੱਬੀ ਦੀਵਾਰ-ਚਿਤ੍ਰਕਾਰੀ (Wall paper) ਹੈ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ । ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਤਾਰੇ ਸੂਰਜ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ-ਮੰਡਲ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।

ਮੈਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ (Supreme) ਹਸਤੀ ਹੈ। ਮੈ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ‘ਪਹਿਲੀ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀ ਗੁਰੂ ਉਹ ਰੋਸ਼ਨੀ ਹੈ, ਜੋ ਹਨੇਰਾ ਦੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ’ ਨਾਨਕ ਨੇ ਕਈ ਰੱਬੀ-ਕਲਾਮ ਲਿਖ ਕੇ ਸੂਰਜ ਮੰਡਲਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਤਿਗੁਰੂ ਹੀ ਸੱਚਾ ਰੱਬੀ ਸਰੂਪ ਹੈ। ਜਦ ਮੈਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀ ਆਖਦੀ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮਤਲਬ ਹੈ ‘ਪਹਿਲਾ ਮਹਲਾ’ ਅਤੇ ਮਹਲਾ = ਸਰੀਰ । ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀ ਹੈ।  ਗੁਰੂ ਉਸ ਦਾ ਸਰੂਪ ਹੈ ।  ਦਸ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਭੇਜੇ ਸੰਦੇਸ਼-ਵਾਹਕ ਹਨ । ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨੇ ਇਸ ਧਰਤੀ ਦਾ, ਜੀਸਸ ਵਾਂਙ ਸਫਰ ਕੀਤਾ; ਫ਼ਰਕ ਸਿਰਫ਼ ਇੰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਤੱਕ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗਏ । ਹਿਸਾਬ ਲਾਈਏ ਤਾਂ ਫ਼ਾਸਲਾ ਧਰਤੀ ਦੁਆਲੇ ਤਿੰਨ ਚੱਕਰ ਲਾਉਣ ਜਿੰਨਾ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੋਜ ਕੀਤਿਆਂ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਦੌਰਿਆਂ ਦਾ ਫ਼ਾਸਲਾ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਹੋਵੇ; ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ, ਇਟਲੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਾਸੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਡੇਰਿਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇਸ ਦੀਆਂ ਸੂਬਾਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਉੱਥੇ ਵੀ ਗਏ, ਉਥੋਂ ਦੇ ਨਾਨਕਿੰਗ ਸੂਬੇ ਅਤੇ ਨਾਨਕਿੰਗ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਨਾਂ ਪਹਿਲੀ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਸਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਰੱਖੇ ਹਨ ।

ਅਗਰ ਤੂੰ ਜੇਨੇਸਿਸ (Genesis) ਜਾਂ ਤੋਰਾਹ (Torah) ਪੜ੍ਹੇਂ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ‘ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਰਾਪ’, ਜੋ ਕਿ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਲਿਖੀ ਬਾਈਬਲ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਨੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਈਵ ਨੇ ਆਦਮ ਨੂੰ ਵਰਜਿਤ ਫਲ ਖੁਆ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਮੈ ਤੈਨੂੰ ਅਸਲ ਪੰਕਤੀਆਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਮਿਲਣ ’ਤੇ ਲਿਖਾਂਗੀ । ਬਾਈਬਲ ਦਾ ਇਹ ਅਧਿਯਾਯ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਿਰ-ਨਾਵਣੀ (Menses) ਰੱਬ ਦੇ ਸਰਾਪ ਕਰ ਕੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਜੇਨੇਸਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਤੀ; ਔਰਤ ਦੇ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਡੰਡਾ ਜਾਂ ਮੁੱਕਾ ਮਾਰੇ । ਪੜ੍ਹ ਬਾਈਬਲ, ਤੋਰਾਹ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣਾ ਟੈਸਟਾਮੇਂਟ, ਤੂੰ ਵੇਖੇਂਗਾ ਕਿ ਔਰਤ ਲਈ ਕਿਤਨੀ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੀ ਹੈ; ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹ ਕਿ ਰੱਬ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤ; ਮਰਦ ਦੇ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਨਾ ਚੁੱਕੇ । ਮੈਂ ਇਕ ਡਾਕਟਰ (M.D.) ਹਾਂ, ਕੋਈ ਬਾਈਬਲ-ਪੱਖੀ-ਮਰਦ, ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਨ ਦੱਸੇ ਕਿ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ । ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪੱਕਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਉਹ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਜਿੱਥੇ ਮਰਜ਼ੀ ਸਿਰ ਮਾਰੇ । ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਓਹੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ । ਉਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀਆਂ ਕਈ ਖਾਲਸਾ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਤੋਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਕ੍ਰਿਸ ਹੈਮਰਜ਼  ! ਮੈਂ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਭ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸ ਲੱਭੇ ਹਨ, ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਮੇਰੇ ਤੀਖਣ (ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ) ਹਮਲੇ ਸਹਾਰ ਸਕਿਆ । ਮੈਂ ਬੜੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨੁਕਸ ਲੱਭ ਸੱਕਾਂ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸ ਨਾ ਲੱਭਾ । ਜਦ ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਸਿੱਖ ਵੇਖਿਆ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋਵੇਗਾ; ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਜਾਣਿਆ ਬਹੁਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਗੜੀ (ਦਸਤਾਰ) ਨਹੀਂ ਬੰਨਦੇ । ਦਸਤਾਰ ਬੰਨਣ ਨਾਲ ਖੋਪੜੀ ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ ਸਹੀ ਥਾਂ ਟਿਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ (free cranial adjustment) । ਦਸਤਾਰ; ਬੰਨਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਦਸਤਾਰ ਵਾਲਾ, ਸਿਵਾਇ ੴ ਦੇ, ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਝੁਕਦਾ । ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਔਰਤ-ਪੱਖੀ ਸਿਧਾਂਤ, ਬਹੁਤੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਇਕ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ । ਮੈਂ ਜਾਣ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਵੇਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਧੁਨਿਕ, ਅਗਾਂਹ-ਵੱਧੂ ਅਤੇ ਉੱਚਾ ਧਰਮ ਹੈ।

ਮੇਰਾ ਮੋਜੂਦਾ (ਈਸਾਈ) ਧਰਮ ਨਵੇਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਨਹੀਂ। ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੈਂ ਡਾਕਟਰ (M.D.) ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣਿਆ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਾ ਕਿ ਪੁਰਾਣਾ ਟੈਸਟਾਮੈਂਟ (Old Testament) ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਮੈਨੂੰ ਰਸੋਈ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਮਨੋ-ਕਲਪਿਤ ਮਰਦ-ਰੱਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਔਰਤ ਸਿਰਫ਼ ਰਸੋਈ ਸੰਭਾਲਣ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਹੈ । ਹਾ ! ਹਾ  !(ਹਸਦੀ ਹੈ), ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ ਮੈ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹਾਂ, ਪਰ ਉਦੋਂ ਜਦ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵਾਸਤੇ ਕੁਝ ਖ਼ਾਸ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਜਦ ਮੈਂ ਹੋਟਲ ਦਾ ਘਟੀਆ ਖਾਣਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ।

ਦਸਵੇਂ ਨਾਨਕ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਤਮਾਕੂ ਦਾ ਬੂਟਾ ਵੇਖ ਕੇ ਘੋੜੇ ਤੋਂ ਉਤਰੇ; ਕਿਰਪਾਨ ਕੱਢੀ ਤੇ ਬੂਟਾ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ ਮਧੋਲ ਕੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਦੱਬ ਦਿੱਤਾ । ਵੇਖਣ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, ‘ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਜੜੋਂ ਖ਼ਤਮ ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ ਹੈ  ?’ ਤਾਂ ਦਸਵੀਂ ਨਾਨਕ ਜੋਤ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ‘ਸ਼ਰਾਬ ਤਾਂ ਇੱਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਬਰਬਾਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਤਮਾਕੂ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਬਰਬਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ’। ਕ੍ਰਿਸ ਹੈਮਰਜ਼ !  ਤਕਰੀਬਨ ਚਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ (Scientists) ਨੇ ਖੋਜਿਆ ਕਿ ਤਮਾਕੂ (ਸਿਗਰਟ) ਦਾ ਧੂਆਂ ਮਾਤਾ ਦੇ ਪੇਟ ’ਚ ਪਲ ਰਹੇ ਬੱਚੇ ਉੱਤੇ ਅਤੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਬੈਠੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ’ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਸਵੀਂ ਨਾਨਕ ਜੋਤ ਦੀ ਸੁਰਤੀ ਹਰ ਸਮੇਂ ੴ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਰੱਬੀ-ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਰੱਬੀ-ਵਿਗਿਆਨ ਤੱਕ ਸਹਜੇ ਹੀ ਸੀ। ਜ਼ਰਾ ਦੱਸੋ, ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਬਾਈਬਲ ਲਿਖੀ, ਉਹ ਤਮਾਕੂ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਸਨ  ? ਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰਤੀ ਇੱਕ ਸਤਿ-ਕਰਤਾਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜੁੜੀ ਸੀ ? ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਤਮਾਕੂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਪੜ੍ਹੋ, ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਖ਼ਾਲਸਾ (M.D.) ਦੇ ਲਿਖੇ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਅਨੁਵਾਦ ।

ਮੈਂ ਆਸ ਕਰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਮੈਨੂੰ ਸੱਚੀ ਡਿਗਰੀ, ਬ੍ਰਹਮ-ਗਿਆਨ / ਆਤਮਕ ਸਿਖਿਆ ਦੀ ਡਿਗਰੀ, ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੋਵੇ । ਕ੍ਰਿਸ ਮੇਰੇ ਵੀਰ !  ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੇ ਡਾਕਟਰ-ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ 1950-60 ਦੌਰਾਨ ਵਿਚਾਰੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਖੁਲੇ-ਆਮ ਸੁੰਨਤ ਦੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਕੀਤੇ । ਇਹ ਸਭ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤਾ । ਸੁੰਨਤ ਕਈ ਹੋਰ ਬੀਮਾਰੀਆਂ (STD, AIDS) ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੈਂ ਅਗਲੀ ਨੌਕਰੀ ਦੌਰਾਨ 70 ਵਿਗਿਆਨਕ ਹਵਾਲੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਾਂਗੀ । ਕ੍ਰਿਸ ! ਜੀਸਸ ਨੇ ਵੀ ਸੁੰਨਤ ’ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸ਼ੈਤਾਨੀ ਕਰਮ ਹੈ, ਪਿਆਰ-ਭਰਿਆ ਰੱਬ ਨਹੀਂ ਚਾਹੇਗਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਬੇ-ਕਸੂਰੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗ ਤੋਂ ਮਾਸ ਕੱਟਿਆ ਜਾਵੇ। ਪਿਛਲੇ 12 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਹਰ ਐਤਵਾਰ ਚਰਚ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹਾਂ, ਪਰ ਹੁਣ ਮੈਂ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਿਨ ਸਹੂਲਤ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਜਾਵਾਂਗੀ; ਪਾਦਰੀ ਦੇ ਤਿੱਖੇ ਬਚਨਾਂ ਦੀ ਬਜਾਇ ਰੱਬੀ ਗੁਰਬਾਣੀ-ਕੀਰਤਨ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣਾਗੀ ।

ਕ੍ਰਿਸ ਹੈਮਰਜ਼  ! ਸਿਰਫ਼ ੴ , ਇੱਕ ਕਰਤਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਵੱਡਮੁਲਾ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਨੇਕ ਬੰਦੇ ਜੀਸਸ ਦਾ । ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਧਾਰਮਕ ਕੱਟਰਵਾਦੀ ਹੈਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਪਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ; ਕਿਉਂਕਿ ਕੱਟਰਵਾਦ ਦੀਵਾਰ ਹੈ ੴ ਨਾਲ ਆਤਮਕ ਰਿਸ਼ਤਾ ਜੋੜਨ ਲਈ । ਸਿੱਖ ਆਪਣਾ ਧਰਮ ਫੈਲਾਣ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਜੈਸਾ ਕਿ ਹੋਰ ਧਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਕੋਈ ਬੰਦਾ ਆਪਣੇ ਕੀਮਤੀ ਹੀਰੇ ਵੰਡਦਾ ਨਹੀਂ । ਮੇਰੇ ਚੰਗੇ ਭਾਗ ਹਨ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਚਾ ਹੀਰਾ (ਪੂਰਨ ਗੁਰੂ) ਲੱਭ ਗਿਆ । ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਆਸ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਇਤਨੀ ਸਿਆਣੀ ਹੋ ਸਕਾਂ ਕਿ ਮਹਾਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਸਿਖਿਆਵਾਂ / ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ (ਗੁਰਬਾਣੀ) ’ਤੇ ਚੱਲ ਸਕਾਂ ।

ਵੇਖ ਮੇਰੇ ਵੀਰ ! ਸਿਰਫ਼ ਮੈਂ ਇਕੱਲੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜੋ ਇਹ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਦਸਤਾਰ ਨਾਲ ਖੋਪੜੀ (ਸਿਰ) ਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ (Cranial adjustment) ਟਿਕਾਣੇ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਭੋਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ (Physics) ਦਾ ਨਿਯਮ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸਭਿਅਤਾ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਸਲਾਂ (Future) ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ (ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ) ਬੀਤ ਚੁੱਕੇ ਜ਼ਮਾਨੇ (Past) ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ । ਤੂੰ ਜੋ ਰਾਹ ਚੁਣਨਾ ਚਾਹੇਂ, ਤੇਰੀ ਮਰਜ਼ੀ । ਤੇਰੀ ਪੜਚੋਲ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਈ ਗ਼ਲਤ ਫ਼ੈਸਲੇ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈਂ। ਗੁਰੂ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਮਹਾਨ ਸਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਵਿਖਾਉਣ ਲਈ ਤੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ।

ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖ ਕੇਸ ਕੱਟਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਲੋਕਾਂ ਵਰਗੇ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਪਰ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ (parents) ਦੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਘੱਟ ਜਾਂ ਅਧੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ । ਕੋਈ ਹੀਰੇ (ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਰਤੰਨੁ ਹੈ; ਹੀਰੇ ਜਿਤੁ ਜੜਾਉ ॥ ਰਾਮਕਲੀ ਅਨੰਦ, ਮ: ੩, ਪੰਨਾ ੯੨੦) ਦੂਰ ਸੁੱਟੀ ਜਾਵੇ, ਮੈਨੂੰ ਕੀ ?  ਨੁਕਸਾਨ ਹੀਰੇ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਹੈ । ਮੈਂ, ਇਕ ਮਾਡਰਨ ਅਮਰੀਕਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜਾਣਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਡਰਨ ਹੋ ਜਾਵਾਂਗੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰੀ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਅਪਣਾਅ ਕੇ (ਮਿਸ ਜੇਨੈਟ ਲੈਂਟ)।

ਅੱਗੇ ਲਿਖੀ ਪੋਪ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸ ਦੀ ਰੀਪੋਰਟ ਇੰਟਰਨੈਟ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਮਿਸ ਜੇਨੈਟ ਲੈਂਟ ਦੀ ਕੀਤੀ ਭਵਿਖ-ਵਾਣੀ (ਬਾਈਬਲ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਉਪਦੇਸ਼ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤ ਸਾਬਤ ਹੋਣਗੇ) ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਿਧ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਰੀਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਆਦਮ-ਈਵ ਦੀ ਕਹਾਣੀ, ਨਰਕ-ਸਵਰਗ ਦੀ ਮਨੌਤ, ਗ਼ਲਤ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਲਿਖੀ ਹੈ ; ਪਾਠਕ ਖ਼ੁਦ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਖੀਰ ’ਤੇ ਲਿਖੇ ਲਿੰਕ ਤੋਂ ਇੰਟਰਨੈਟ ’ਤੇ ਪੂਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਨ :

So Pope Francis is in agreement with Sikhi now… on theissue of all souls ultimately reuniting with God… this is vastlydifferent than the idea of ‘heaven’ or ‘paradise’ that Christianscommonly believe in. Also he admits that the story of Adam /Eve is a fable and that a literal Hell where one suffers in fire foreternity is a metaphor for a ‘lost soul’. If those lost soulsultimately end up reuniting with God… then is he indirectlyalluding to reincarnation without actually coming straight outand saying it ? Is he thinking more on a spiritual andmetaphysical level than other Popes ?One man who is out to open many old “secrets” in the CatholicChurch is Pope Francis. Some of the beliefs that are held in thechurch but contrary to the loving nature of God are now beingset aside by the Pope who was recently named The Man of TheYear by TIME Magazine…..

One statement in the Pope’s speech has sent traditionalistsinto a fit of confusion and hysteria…..”God is changing andevolving as we are. For God lives in us and in our hearts. Whenwe spread love and kindness in the world, we touch our owndivinity and recognize it. The Bible is a beautiful holy book, butlike all great and ancient works, some passages are outdated.Some even call for intolerance or judgement. The time hascome to see these verses as later interpolations, contrary tothe message of love and truth, which otherwise radiatesthrough scripture. In accordance with our new understanding,we will begin to ordain women as cardinals, bishops andpriests. In the future, it is my hope that we will have a womanpope one day. Let no door be closed to women that is open tomen !” A few cardinals in the Catholic Church are againstPope Francis’ latest declarations. Watch out for the report.Quote: as Pope Francis said…

“Through humility, soul searching, and prayerfulcontemplation we have gained a new understanding of certaindogmas. The church no longer believes in a literal hell wherepeople suffer. This doctrine is incompatible with the infinitelove of God. God is not a judge but a friend and a lover ofhumanity. God seeks not to condemn but only to embrace.Like the fable of Adam and Eve, we see hell as a literary device.Hell is merely a metaphor for the isolated soul, which like allsouls ultimately will be united in love with God.”

If the story of Adam / Eve is admitted to as being a fable, thenone of the huge basis of Christianity on the viewpoint ofwomen is now crushed… Christianity puts women into adefinite subordinate position, because of the story of Evebeing deceived by the serpent and eating the fruit from thetree of knowledge of good and evil. And the supposedpunishment by God for also deceiving Adam into eating thefruit as well was to forever be in subordination to men.The entire premise of Christian patriarchal society is based onthis ! Everything Paul Timothy etc. say are based on Eve beingthe one deceived and therefore women were seen as fromSatan, deceivers, and were not allowed to hold any authorityover men.Wonder how this statement by Francis will affect how womenare seen in Christianity ? He still considers women as unable tobe ordained as stated in another recent article…link: http://entertainment.vacancynigerian…-adam-eve.html(Note by Dalbir Singh: Concept of God is not properlyundersood by Pope Francis, he says above, “ God is changingand evolving as we are ….”. This is not correct. Guru Nanaksays, ਆਦਿ ਸਚੁ ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ ॥ ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ ॥  (page 1)i.e. God was true (existing) in the very beginning, God was truewhen counting of time began : He is true even today & He willbe true in the future forever. This shows that Jesus, as inBible, could not visualize GOD properly.)

ਅਨੁਵਾਦਕ ਵੱਲੋਂ ਬੇਨਤੀ : ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਜੇਨੈਟ ਲੈਂਟ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲੇਖ ਅਤੇ ਹੋਰਐਸੀਆਂ ਕਈ ਸੱਚੀਆਂ ਆਪ-ਬੀਤੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਆਤਮ-ਕਥਾਵਾਂ, ਇੰਟਰਨੈਟ ਤੇ www.searchsikhism.com ਦੇ Chapter “Stories” ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹਨਾਜੀ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਿਆ, ਹੋਰ ਧਰਮਾਂ ਦੇਅਸੂਲਾਂ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ । ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨੂੰ ਹਰ ਪੱਖੋਂ ਪੂਰਨ ਅਤੇ ਉਤਮਸਮਝ ਕੇ ਅਪਨਾਇਆ । ਆਸ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀਦੀ ਧੁਰ ਕੀ ਬਾਣੀ ਦੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅਤੇ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਦੇ ਲੇਖ /ਵੀਡੀਓ ਤੋਂ ਹਾਸਲ ਕਰੋਗੇ, ਗੁਰਸਿੱਖ ਬਣੋਗੇ।ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਮਤਿ ਗਿਆਨ ਦੇ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ਦੇ ਪਾਤਰ ਬਣੋਗੇ :

(1) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ: ਲੇਖਕ, ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਡਾ: ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ।

(2) ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਦਰਪਣ: ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ; ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅਰਥਾਂ ਸਮੇਤ।

(3) ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼: ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ (ਨਾਭਾ) Encyclopaedia of Sikhism.

(4) Website: www.srigranth.org : ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਅਰਥਾਂ ਸਮੇਤ।

(5) Webste:www.thesikhaffairs.org : ਆਮ ਜਾਨਕਾਰੀ ਲਈ।

(6) Website: www.google.co.in : ਹਰ ਧਰਮ ਬਾਰੇ ਜਾਨਕਾਰੀ ਲਈ।

(7) Website: www.khalsanews.org : ਕੀਰਤਨ, ਕਥਾ ਤੇ ਹੋਰ ਲੇਖ।

(8) ਕੱਤਕ ਕਿ ਵਿਸਾਖ: ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਸ੍ਰਦਾਰ ਕਰਮ ਸਿੰਘ ।

(9) ਦਸ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ: ਪ੍ਰੋਫ਼ੇਸਰ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ।

(10) Sikhs in History (ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ): ਡਾ: ਸੰਗਤ ਸਿੰਘ, ਦਿੱਲੀ ।

(ਅਨੁਵਾਦਕ: ਦਲਬੀਰ ਸਿੰਘ, M.Sc., 5 ਸੀ / 2, ਨਵੀਂ ਰੋਹਤਕ ਰੋਡ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-110005), e-mail : ds@dioptres.com