ਅਗਸਤ 2021 ’ਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਗੁਰ ਪੁਰਬ ਅਤੇ ਹੋਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਿਹਾੜੇ
ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ (ਬਠਿੰਡਾ)-88378-13661
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਕੈਲੰਡਰ ਕਾਰਨ ਦੁਬਿਧਾਵਾਂ : ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਆਪਣਾ ਕੈਲੰਡਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੋਧਿਆ ਹੋਇਆ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਕੈਲੰਡਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਹਰ ਸਾਲ 1 ਚੇਤ/ 14 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 30 (ਲੀਪ ਦੇ ਸਾਲ ’ਚ 31) ਫੱਗਣ/ 13 ਮਾਰਚ ਤੱਕ 365/366 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਛਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੈਲੰਡਰ ’ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਧਰੇ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਸੰਮਤ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਚੰਦਰਮਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਤਿਥਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਭੁਲੇਖਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਸੂਰਜੀ ਸਾਲ ਅਨੁਸਾਰ ਕੈਲੰਡਰ ਛਾਪਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਸੰਮਤ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਇਸ ਅਖੌਤੀ ਸੋਧੇ ਕੈਲੰਡਰ ਨਾਲ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਸੰਮਤ ਦੀ ਜੰਤਰੀ ਮਿਲਾਈਏ ਤਾਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਕਿ ਸਾਰੇ ਗੁਰ ਪੁਰਬ ਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦਿਹਾੜੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀਆਂ ਤਿੱਥਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸੰਗਰਾਂਦਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਲਿਖਿਆ ਕੇਵਲ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟਾ (ਸੰਗਰਾਂਦ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਤਾਰੀਖ਼ਾਂ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ’ਚ ਦਰਜ ਤਾਰੀਖ਼ਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਹਬਿ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਵਣ ਵਦੀ 10, 8 ਸਾਵਣ ਸੰਮਤ 1713 / 7 ਜੁਲਾਈ 1656 ਸੀਈ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਕੈਲੰਡਰ ’ਚ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਗੁਰ ਪੁਰਬ 18 ਸਾਵਣ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਿਨ 2 ਅਗਸਤ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੁਰਾਤਨ ਸਰੋਤ ਜਾਂ ਨਵੀਨ ਪੁਸਤਕ ’ਚ ਇਨ੍ਹਾ ਦੋਵਾਂ ਹੀ ਤਾਰੀਖ਼ਾਂ ’ਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਦਰਜ ਨਹੀਂ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਿਸ ਚੰਦਰਮਾਂ ਦੀ ਤਿੱਥ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਤਿਥਾਂ ਦਰਜ ਹਨ, ਉਹ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਦਰਜ ਨਹੀਂ।
ਅਜਿਹੇ ਭੁਲੇਖੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ 500 ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ (ਜਨਮ ਦਿਨ) ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇ। ਜੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਕੈਲੰਡਰ ’ਚ ਸਾਰੇ ਗੁਰ ਪੁਰਬਾਂ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖ਼ਾਂ ਸੰਗਰਾਂਦ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਾਵਣ ਭਾਦੋਂ ਹੀ ਲਿਖਣੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿੰਨਾ ਚੰਗਾ ਹੋਵੇ ਜੇ ਹਰ ਸਾਲ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਾਹਬਿ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਿਹਾੜਾ 8 ਸਾਵਣ ਲਿਖ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਭ ਨੂੰ ਯਾਦ ਵੀ ਹੋ ਜਾਣਾ ਸੀ।
ਮੂਲ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਕੈਲੰਡਰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਇਹੀ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੋਣਾ ਹੈ ਕਿ 8 ਸਾਵਣ ਹਰ ਸਾਲ 23 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਹੀ ਆਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੇ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਸੰਨ 1656 ’ਚ 8 ਸਾਵਣ ਨੂੰ 7 ਜੁਲਾਈ ਸੀ, ਸੰਨ 2021 ’ਚ 23 ਜੁਲਾਈ ਅਤੇ ਸੰਨ 3000 ’ਚ 6 ਅਗਸਤ ਹੋਵੇਗੀ।
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਇਹ ਭੁਲੇਖਾ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਕੈਲੰਡਰ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਇੱਕ ਹੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਅਤੇ ਇਕ ਹੀ ਸਥਾਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕੁਝ ਦਿਹਾੜੇ ਚੰਦਰਮਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿੱਥਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸੂਰਜੀ ਮਹੀਨੇ ਦੀਆਂ ਸੰਗਰਾਂਦਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਸੂਰਜੀ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟੇ ਮੁਤਾਬਕ ਅਤੇ ਮੀਰੀ ਪੀਰੀ ਦਿਵਸ; ਚੰਦਰਮਾਂ ਦੀ ਤਿੱਥ ਮੁਤਾਬਕ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦੀਛੋੜ ਦਿਵਸ ਕਿਸੇ ਸਾਲ ਕੱਤਕ ਵਦੀ ਚਉਦਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਕਦੀ ਮੱਸਿਆ ਨੂੰ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪ੍ਰਗਟ ਦਿਵਸ ਵੈਸਾਖੀ ਸੂਰਜੀ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸੰਗਰਾਂਦ ਨੂੰ ਅਤੇ ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ ਚੰਦਰਮਾਂ ਦੀ ਤਿੱਥ ਚੇਤ ਵਦੀ 1 ਨੂੰ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਸਦਕਾ ਕਿਸੇ ਸਾਲ ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਸਾਲ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਇਸ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਬਿ ਜੀ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਦਿਵਸ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਬਿ ਜੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਪੁਰਬ; ਚੰਦਰਮਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿਥਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ ਜਾਂ ਸੰਗਰਾਂਦਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਟਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ?
ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਹੱਲ ਲੱਭਿਆ ਜਾਏ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹੀ ਮੂਲ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਕੈਲੰਡਰ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੇ ਗੁਰ ਪੁਰਬ ਅਤੇ ਹੋਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਿਹਾੜੇ ਮਨਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਕਈ ਭੁਲੇਖਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਲਈ ਪੁਸਤਕ ‘ਗੁਰਪੁਰਬ ਨਿਰਣੈ ਅਤੇ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਕੈਲੰਡਰ ਸੰਮਤ 553 (2021-22)’ ਪੜ੍ਹਨਯੋਗ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਪਤਾ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ :
- ਸਿੰਘ ਬ੍ਰਦਰਜ਼, ਬਜ਼ਾਰ ਮਾਈ ਸੇਵਾਂ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ)-ਸੰਪਰਕ 99150 48004
- ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਕੀ ਫੌਜ, ਅਕਾਲ ਹਾਊਸ, ਰੂਪ ਨਗਰ, ਭਗਤਾਂ ਵਾਲਾ ਗੇਟ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ)-ਸੰਪਰਕ 9216 222 000
- ਸ: ਰਸ਼ਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਸ਼ੁਭ ਕਰਮਨ ਭਵਨ, ਟਾਂਡਾ ਰੋਡ (ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ) ਸੰਪਰਕ 98554-40151
- ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਜੁਝਾਰ ਸਿੰਘ ਗੁਰਮਤਿ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ, ਚੌਂਤਾ ਕਲਾਂ, ਰੋਪੜ-140001 ਸੰਪਰਕ ਨੰ: 0188 124 7033, 94170-18531
- ਗਿਆਨੀ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ (ਜਲੰਧਰ) 98140-35202
- (ੳ) ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ (ਰਜਿ:) 1051/14, ਫ਼ੀਲਡ ਗੰਜ, ਲੁਧਿਆਣਾ-141008 ਸੰਪਰਕ 0164-5021815, 99144-21815
(ਅ) ਸੀ-135, ਮਾਨ ਸਰੋਵਰ ਗਾਰਡਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ – 110015. ਸੰਪਰਕ 011-6533 0502
(ੲ). ਕੰਵਰ ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਕੰਪਲੈਕਸ, ਮਾਡਲ ਹਾਊਸ ਰੋਡ ਬਸਤੀ ਸ਼ੇਖ, ਜਲੰਧਰ-144002, ਸੰਪਰਕ 0181-2430547
(ਸ) ਸ: ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, 36, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, ਸੈਕਟਰ-2, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਗਰ, ਜੰਮੂ (ਜੇ ਐਂਡ ਕੇ) ਸੰਪਰਕ 0191-2439489, 94191-42765
- ਗੁਰਮਤਿ ਗਿਆਨ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ, ਪੰਜਾਬੀ ਬਾਗ਼ ਜਵੱਦੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਸੰਪਰਕ 0161 -2521700, 9814635655
- ਸ: ਆਰ.ਪੀ. ਸਿੰਘ, ਅਖੰਡ ਕੀਰਤਨੀ ਜਥਾ, ਮਕਾਨ ਨੰ: 194, ਫ਼ੇਜ਼-7, ਐਸ. ਏ. ਐਸ. ਨਗਰ (ਮੋਹਾਲੀ) ਸੰਪਰਕ 93577-23874
- ਕੇਂਦਰੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਪਲਾਟ ਨੰ: 1, ਸੈਕਟਰ 28-ਏ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ. ਸੰਪਰਕ 93161-07093
