ਮੂਰਖ ਅਨੁਰਾਗ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੂਰਖਤਾ ਭਰੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ

ਮੂਰਖ ਅਨੁਰਾਗ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮੂਰਖਤਾ ਭਰੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ

ਪਾਲ ਸਿੰਘ ਪੁਰੇਵਾਲ

ਸੰਪਰਕ: +1 (780) 463-2306

22 ਸਤੰਬਰ 2021 ਸੀਈ

ਮੈਨੂੰ ਅਫ਼ਸੋਸ ਹੈ ਕਿ ਮੂਰਖ ਅਨੁਰਾਗ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਮੂਰਖਤਾ ਭਰੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਸਮੇਂ ਮੈਨੂੰ ਮਜਬੂਰਨ ਉਹੋ ਜਿਹੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਵਰਤਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ।

ਫੇਸਬੁੱਕ ‘ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੈ : ਪੁਰੇਵਾਲ ਦੀ 500 ਸਾਲਾ ਜੰਤਰੀ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 1752 ਪੰਨੇ ’ਤੇ 2 ਸਤੰਬਰ ਲਈ ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਦਿਨ ਬੁੱਧਵਾਰ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਵੀਰਵਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ. ਮੂਰਖ ਅਨੁਰਾਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੋਮਵਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ।

ਮੇਰਾ ਜਵਾਬ: ਅਨੁਰਾਗ ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਕਿ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸੋਮਵਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ; ਮੂਰਖਤਾ ਦੀ ਹੱਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਤੇ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਪੂਰੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੈਲੰਡਰਾਂ ਬਾਰੇ ਗਿਆਨ ਬਿਲਕੁਲ ਸਿਫ਼ਰ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ 14 ਸਤੰਬਰ ਲਈ ਵੀਰਵਾਰ ਗ਼ਲਤ ਹੈ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅੰਤ 31 ਦਸੰਬਰ 2000 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਿਨ ਵੀ ਗ਼ਲਤ ਹੋ ਜਾਣੇ ਸਨ. ਗ਼ਲਤ ਸਿੱਟੇ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਮੂਰਖ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਾਲ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ’ਚੋਂ ਜੰਤਰੀ ਖਰੀਦ ਸਕਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤਿਆਂ ਹਫਤੇ ਦੇ ਦਿਨ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਦਿਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਜਾਣੇ ਸਨ. ਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਦਿਨ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ ਫਿਰ ਇੱਕ ਇੱਕ ਕਰਕੇ ਪਿਛਾਂਹ ਜਾਣ ਨਾਲ ਅਨੁਰਾਗ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਵੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਕਿ 14 ਸਤੰਬਰ 1752 ਲਈ ਵੀਰਵਾਰ ਵੀ ਸਹੀ ਹੈ । ਮੈਂ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ (Introduction) ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤਾਰੀਖਾਂ 2 ਸਤੰਬਰ 1752 ਸਮੇਤ ਤੱਕ ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ 14 ਸਤੰਬਰ 1752 ਸਮੇਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀਆਂ ਹਨ ।

1947 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸ਼ੰਕਰ ਵਿਖੇ ਖਾਲਸਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ 10ਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਅੰਕਗਣਿਤ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ’ਚ ਇੱਕ ਭਾਗ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1600 ਸੀਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਮਿਤੀ ਦੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਦਿਨ ਲੱਭਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ 14 ਸਤੰਬਰ 1752 ਨੂੰ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਦਿਨ ਦੀ ਗਣਿਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ:

(ਨੋਟ : ਹੇਠਾਂ ਸਮਝਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਵਾਧੂ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਾਲ ਦੇ ਕੁੱਲ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ 7 ਨਾਲ ਵੰਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਕੀ ਬਚਿਆ ਜਾਂ ਬਚੇ ਦਿਨ; ਜਿਵੇਂ ਕਿ

1 ਸਾਲ = 365 ਦਿਨ ​÷ 7 = 52 ਹਫ਼ਤੇ; ਇਨ੍ਹਾਂ 52 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਕੀ (ਵਾਧੂ) ਬਚਿਆ = 1 ਦਿਨ (ਜੋ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਯਾਨੀ ਕਿ ਲੀਪ ਦੇ ਸਾਲ ’ਚ 366 ਦਿਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵਾਧੂ 2 ਦਿਨ ਹੋਣਗੇ ।)

100 ਸਾਲ ’ਚ ਵਾਧੂ ਦਿਨ = 100 ਦਿਨ + 24 ਲੀਪ ਦੇ ਸਾਲ (ਇਥੇ 25 ਹੋਣੇ ਸੀ ਭਾਵ ਹਰ ਚੌਥੇ ਸਾਲ ਲੀਪ ਦੇ ਸਾਲ ਦਾ, 1 ਦਿਨ ਵਧਦਾ ਵਧਦਾ 100 ਸਾਲਾਂ ’ਚ 25 ਲੀਪ ਬਣਦੇ ਸਨ, ਪਰ 100 ’ਤੇ ਪੂਰਾ ਵੰਡੇ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸਾਲ, ਲੀਪ ਸਾਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਯਾਨੀ ਕਿ 100ਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਵਾਧੂ ਦਿਨ 2 ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ, ਇਸ ਲਈ 100 ਸਾਲਾਂ ’ਚ 24 ਲੀਪ ਸਾਲ ਰਹਿ ਗਏ ।)

                            100+24 = 124 ਦਿਨ ​÷ 7 = 17 ਹਫ਼ਤੇ ਅਤੇ ਵਾਧੂ 5 ਦਿਨ

400 ਸਾਲ ’ਚ ਵਾਧੂ ਦਿਨ = 5 × 4 +1 (ਇਸ 1 ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ 400 ’ਤੇ ਵੰਡੇ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਦੀ ਲੀਪ ਸਾਲ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ 100, 200, 300 ਸਦੀਆਂ ਵਾਙ ਇਸ ਦਾ 1 ਦਿਨ ਨਹੀਂ ਵਧੇਗਾ ਬਲਕਿ ਹਰ ਚੌਥੇ ਲੀਪ ਸਾਲ ਵਾਙ ਇਸ ਦੇ ਭੀ ਵਾਧੂ 2 ਦਿਨ ਹੋਣਗੇ, ਸੋ 5 × 4 +1) = 21 ਦਿਨ        

                          = 21 ÷ 7 = 3 ਹਫ਼ਤੇ ਵਾਧੂ ਦਿਨ 0

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ 1600, 2000, 2400, 2800, 3200 ਆਦਿ ਲਈ ਵਾਧੂ ਦਿਨ 0 ਹਨ ।)

1600 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਦਿਨ                    = 0

100 ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਵਾਧੂ ਦਿਨ                         = 5

51 ਸਾਲ ’ਚ ਵਾਧੂ ਦਿਨ 51                        = 2 (ਵਾਧੂ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ 7 ’ਤੇ ਭਾਗ ਕਰਕੇ ਬਾਕੀ)

51 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲੀਪ ਸਾਲਾਂ ਦੇ 12 ਵਾਧੂ ਦਿਨ  = 5

ਜਨਵਰੀ ਦੇ 31 ਦਿਨ; ਵਾਧੂ ਦਿਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ    = 3

ਫ਼ਰਵਰੀ ਦੇ 29 ਦਿਨ; ਵਾਧੂ ਦਿਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ    = 1 (1752 ਲੀਪ ਦਾ ਸਾਲ ਹੋਣ ਕਾਰਨ)

ਮਾਰਚ ਦੇ 31 ਦਿਨ; ਵਾਧੂ ਦਿਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ        = 3

ਅਪ੍ਰੈਲ 30 ਦਿਨ; ਵਾਧੂ ਦਿਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ           = 2 

ਮਈ ਦੇ 31 ਦਿਨ; ਵਾਧੂ ਦਿਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ           = 3

ਜੂਨ ਦੇ 30 ਦਿਨ; ਵਾਧੂ ਦਿਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ          = 2

ਜੁਲਾਈ ਦੇ 31 ਦਿਨ; ਵਾਧੂ ਦਿਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ      = 3

ਅਗਸਤ ਦੇ 31 ਦਿਨ ਵਾਧੂ ਦਿਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ      = 3

ਸਤੰਬਰ ਦੇ 14 ਦਿਨ ਵਾਧੂ ਦਿਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ      = 0

ਵਾਧੂ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ                     = 32

7 ਨਾਲ ਵੰਡੋ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਲੱਭੋ                    = 4 ਹੈ

ਐਤਵਾਰ ਤੋਂ 0 ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ 4 ਨੂੰ ਵੀਰਵਾਰ ਬਣਦਾ ਹੈ ।

ਗਣਿਤ ਦੇ ਪੇਪਰ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਮੂਰਖ ਅਨੁਰਾਗ ਨੂੰ ਆਪਣੀ 10ਵੀਂ ਦੀ ਗਣਿਤ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ।

ਵੈਸੇ ਮੈਂ 1948 ’ਚ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਲਾਸ ’ਚ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਅਜੇ ਵੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਆਨਰਜ਼ ਬੋਰਡ ਉੱਤੇ ਦਰਜ ਹੈ ।

ਈ ਜੀ ਰਿਚਰਡਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਮੈਪਿੰਗ ਟਾਈਮ ਤੋਂ :

ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਕਲੋਨੀਆਂ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ’ਚ ਜਾਰਜ II ਦੇ ਰਾਜ ਕਾਲ 14 ਸਤੰਬਰ 1752 ਤੋਂ [ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਨੂੰ] ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ।

ਬੁੱਧਵਾਰ 2 ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀਰਵਾਰ 14 ਸਤੰਬਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਵਿਚਕਾਰਲੀਆਂ 11 ਤਾਰੀਖਾਂ ਕੈਲੰਡਰ ’ਚ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ।

-ਪੰਨਾ 252.

ਕੀ ਮੂਰਖ ਅਨੁਰਾਗ ਲਈ ਉਪਰੋਕਤ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ?

ਹੋਰ, ਮੂਰਖ ਅਨੁਰਾਗ ਲਈ ਕੰਨੂ ਪਿੱਲੇ ਦੀ ਇੰਡੀਅਨ ਐਫੀਮੈਰਿਜ਼ (Indian Ephemeris) ਦਾ ਸਤੰਬਰ 1752 ਈਸਵੀ ਲਈ ਪੰਨਾ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ 1752 ਈਸਵੀ ਦਾ ਕੈਲੰਡਰ, Dershowitz ਅਤੇ Reingold ਦੇ ਸੌਫ਼ਟਵੇਅਰ ਰਾਹੀਂ 2 ਸਤੰਬਰ 1752 ਅਤੇ 14 ਸਤੰਬਰ 1752 ਦੇ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸ਼ਾਟ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋ ਕਾਪੀਆਂ ਪੇਸਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ।

ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਹੁਣ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅੰਨ੍ਹਾ ਕੌਣ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਨ੍ਹੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਕੌਣ ਹਨ ?

ਜੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਕਲ ਅਤੇ ਇਖ਼ਲਾਕ ਹੈ ਤਾਂ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮੂਰਖ ਅਨੁਰਾਗ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਫ਼ੇਸ ਬੁੱਕ ’ਤੇ ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ 500 ਸਾਲਾ ਜੰਤਰੀ ’ਚ ਸਤੰਬਰ 1752 ਦੇ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਪ੍ਰਤੀ ਗ਼ਲਤ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ।